Zabójcy seryjni i wielokrotni. Studium kryminologiczno-wiktymologiczne

W opracowaniu podjęto problematykę sprawców zabójstw wielokrotnych i seryjnych. W przypadku zabójców zakwalifikowanych do kategorii seryjnych wspólny dla ich czynów był motyw seksualny. Zasadniczy cel opracowania sprowadza się jednak nie tylko do wielopłaszczyznowej diagnozy zachowań zbrodniczych, ale także do wskazania działań resocjalizacyjno-terapeutycznych, które pomogą zrozumieć, a także powstrzymać zbrodniczy cykl. Dla uzyskania pogłębionego obrazu zbrodniczej aktywności zabójców seryjnych uwzględniono również aspekt wiktymizacyjny, a zwłaszcza wybór ofiar i sposób dokonywania zbrodni, który identyfikuje pewien obszar zaburzeń osobowościowych powiązanych z sadyzmem i agresją drapieżczą. W celu dokonania pogłębionej charakterystyki zabójców seryjnych wykorzystano informacje pochodzące zarówno z teczek osobopoznawczych, jak i wywiadów przeprowadzonych ze sprawcami przebywającymi aktualnie w izolacji, a także z akt prokuratorskich sprawców, z którymi kontakt z różnych przyczyn był niemożliwy. W analizie pominięto te informacje, które mogłyby jednoznacznie identyfikować sprawców lub ich ofiary, nawet jeśli zasadniczy okres zbrodniczej aktywności branych pod uwagę sprawców przypadał ponad dwadzieścia lat temu.

Wstęp / 9

Rozdział 1
Zabójstwa wielokrotne i seryjne – charakterystyka kryminologiczna i wiktymologiczna / 13
1.1. Charakterystyka i typologia zabójstw wielokrotnych / 13
1.1.1. Prawna interpretacja przestępstwa zabójstwa / 13
1.1.2. Zabójstwa wielokrotne – pojęcie i ich rodzaje / 16
1.2. Zabójstwa seryjne – charakterystyka i schemat działania zabójcy seryjnego / 31
1.2.1. Typologie zabójców seryjnych oraz charakterystyka sposobów ich działania / 50
1.3. Zabójstwo seryjne i wielokrotne w perspektywie biologicznej, psychopatologicznej, osobowościowej i seksualnej / 76
1.3.1. Czynniki biologiczne w genezie zabójstw seryjnych i wielokrotnych / 76
1.3.2. Wybrane zaburzenia psychiczne i osobowościowe u sprawców zabójstw seryjnych i wielokrotnych / 81
1.4. Kariera przestępcza zabójców seryjnych i wielokrotnych oraz czynniki ją kształtujące / 126
1.4.1. Środowisko wychowawcze zabójców seryjnych / 126
1.4.2. Rozwój kariery przestępczej sprawców zabójstw seryjnych i wielokrotnych / 134
1.5. Motywy zabójstw seryjnych i wielokrotnych / 155
1.5.1. Zabójstwa z motywów seksualnych / 159
1.5.2. Zabójstwa z motywów emocjonalnych / 164
1.5.3. Zabójstwa instrumentalne / 166
1.5.4. Zabójstwa z motywów psychopatologicznych (urojeniowych) / 169
1.6. Wiktymizacyjny wymiar zabójstw seryjnych i wielokrotnych / 171

Rozdział 2
Geneza zabójstw seryjnych i wielokrotnych w ujęciu teorii symbolicznego interakcjonizmu / 183
2.1. Kształtowanie się osobowości jednostki w świetle koncepcji symbolicznego interakcjonizmu / 186
2.2. Kariera przestępcza w ujęciu symbolicznego interakcjonizmu / 195
2.3. Resocjalizacja w kontekście symbolicznego interakcjonizmu / 210

Rozdział 3
Rozwiązania metodologiczne przyjęte w badaniach / 217
3.1. Procedura postępowania badawczego /217
3.2. Przedmiot i cele badań /220
3.3. Problemy badawcze / 222
3.4. Model metodologiczny i rodzaj badań / 229
3.5. Metody, techniki i narzędzia badawcze / 231
3.6. Organizacja i procedura badań / 233

Rozdział 4
Zabójcy seryjni działający z motywów seksualnych / 237
4.1. Zabójcy seryjni działający z motywów seksualnych / 238
4.2. Procesy interakcyjne i ich następstwa / 243
4.3. Przebieg „kariery” przestępczej / 269
4.4. Profil osobowościowy i seksualny sprawców zabójstw na tle seksualnym / 281
4.5. Tło motywacyjne czynów oraz modus operandi / 295
4.6. Proces „stawania się” zabójcą /321
4.7. Analiza porównawcza – typologia zabójców seryjnych działających z motywów seksualnych / 326
4.8. Charakterystyka sprawców pod względem organizacji aktu przestępczego / 343

Rozdział 5
Zabójcy wielokrotni działający z motywów pozaseksualnych / 363
5.1. Procesy interakcyjne i ich następstwa / 363
5.2. Przebieg „kariery przestępczej” / 392
5.3. Tło motywacyjne czynów oraz modus operandi / 400
5.4. Proces „stawania się” przestępcą / 413
5.5. Typologia zabójców wielokrotnych / 420

Rozdział 6
Analiza wiktymologiczna ofiar zabójców seryjnych i wielokrotnych / 425
6.1. Analiza wiktymologiczna ofiar zabójców seryjnych działających z motywów seksualnych / 425

Rozdział 7
Propozycje oddziaływań resocjalizacyjnych i terapeutycznych wobec sprawców zabójstw wielokrotnych oraz seryjnych / 465
7.1. Możliwości oddziaływań resocjalizacyjnych wobec zabójców wielokrotnych / 464
7.2. Możliwości oddziaływań resocjalizacyjnych wobec zabójców seryjnych / 474

Bibliografia / 489

Małgorzata Kowalczyk