Kategoria: Nauki humanistyczne / Historia / Historia średniowieczna

Studia nad liturgią w zakonie krzyżackim w Prusach

seria:Ecclesia clerusque temporibus medii aevi autorzy: Waldemar Rozynkowski

54,00 zł Najniższa cena z 30 dni:54,00 zł

Rok wydania:2013 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:300 ISBN:978-83-231-2990-5

OPIS

Badania nad dziejami zakonu krzyżackiego i jego państwa w Prusach w średniowieczu mają już stosunkowo długą, ponad 150-letnią tradycję. Jednak w ich początkowym stadium uczonych interesowała niemal wyłącznie historia polityczna: począwszy od przeprowadzonego w ramach krucjat podboju plemion pruskich, poprzez dzieje wewnętrzne i relacje z sąsiadami, na likwidacji państwa zakonnego w Prusach w 1525 roku kończąc. Jednak z czasem (już w XX wieku) badania nad tym zagadnieniem zaczęły osiągać coraz wyższy stopień uszczegółowienia. Uczeni skupiali się nad rozwojem kolonizacji i osadnictwem, strukturą wewnętrzną państwa, kulturą i sztuką, gospodarką i ekonomią, a wreszcie nad społeczeństwem. Oczywiście dzieje struktury kościelnej średniowiecznych Prus pod panowaniem Zakonu także były przy tej okazji rozpatrywane, ale zawsze jedynie marginalnie, przy okazji prowadzenia innych analiz. Wydaje się, że rzeczywiście badania nad historią Kościoła w państwie krzyżackim w Prusach w średniowieczu (pomijając aspekt krucjatowo-misyjny) były dotąd najbardziej zaniedbaną dziedziną historiografii, która dopiero od dekady przyciąga baczniejszą uwagę grupy uczonych polskich i niemieckich. W ten właśnie kierunek badawczy wpisuje się omawiana praca.

Fragment recenzji prof. Sławomira Jóźwiaka

SPIS TREŚCI

Wstęp / 9

Rozdział I. Liturgia godzin i Eucharystia / 21
1. O godzinach kanonicznych / 21
2. O celebrowaniu Eucharystii / 40

Rozdział II. Kult eucharystyczny / 49
1. W kalendarzu liturgicznym / 50
2. Procesje Bożego Ciała / 51
3. Wystawienie Najświętszego Sakramentu / 54
4. Przechowywanie Najświętszego Sakramentu / 60
5. Chusty (welony) eucharystyczne / 64
6. Komunia św. dla chorych / 66
7. Częstotliwość przystępowania do Komunii św. / 69
8. Adoracja podczas mszy św. / 71
9. Wezwania / 73
10. Związki z sanktuarium Bożego Ciała w Poznaniu / 75

Rozdział III. Przejawy pobożności maryjnej / 77
1. W kalendarzu liturgicznym / 78
2. Ołtarze maryjne / 81
3. Wizerunki maryjne / 86
4. Szaty liturgiczne – maryjne ornaty / 94
5. Modlitwa różańcowa / 98
6. Inne / 100

Rozdział IV. Święci orędownicy / 103
1. Św. Barbara / 104
2. Św. Elżbieta / 114
3. Św. Jerzy / 123
4. Św. Hubert / 129

Rozdział V. O przestrzeni liturgicznej w kaplicach / 135
1. Ołtarze i ich wyposażenie / 138
2. Krzyże / 162
3. Dywany / 166
4. Poduszki / 168
5. Lichtarze / 17
6. Chorągwie / 172
7. Stalle (ławki) / 175
8. Pulpit / 177
9. Dzwony (dzwonki) / 179

Rozdział VI. Księgi służące liturgii / 183
1. Mszały / 188
2. Ewangeliarze / 191
3. Epistolarze / 192
4. Brewiarze / 193
5. Psałterze / 195
6. Kolektarze / 196
7. Antyfonarze / 197
8. Graduały / 198
9. Śpiewniki / 198
10. Legendarze / 199
11. Martyrologia / 200
12. Notulle / 201
13. Agendy / 202

Rozdział VII. Szaty liturgiczne / 209
1. Ornaty / 211
2. Stuły / 218
3. Manipularze / 219
4. Dalmatyki / 219
5. Alby / 221
6. Humerały / 223
7. Cingula / 225
8. Kapy / 227
9. Komże / 231
10. Strój liturgiczny biskupa / 235
11. Kolory szat / 236

Rozdział VIII. Dziedzictwo liturgiczne po zakonie krzyżackim / 239
1. Księgi liturgiczne / 240
2. Kalendarz liturgiczny / 250
3. Pobożność maryjna / 252
4. Święci patronowie / 255
5. Kaplice pokrzyżackie / 260

Zakończenie / 263
Wykaz skrótów / 267
Bibliografia / 271
Zusammenfassung / 295

Recenzje

Autorzy

Waldemar Rozynkowski

Profesor w Zakładzie Historii Średniowiecza w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu.

Zainteresowania badawcze: dzieje państwa zakonu krzyżackiego w Prusach; badania nad siecią parafialną w diecezjach państwa zakonu krzyżackiego w średniowieczu; kult świętych: szczególnie w państwie zakonu krzyżackiego oraz w Polsce; zakon krzyżacki jako korporacja religijna; wybrane aspekty z dziejów religijności w średniowieczu; represje wobec Kościoła w Polsce po II wojnie światowej; historia zakonów i zgromadzeń zakonnych; historia regionalna: dzieje Kościoła na Pomorzu i Kujawach, w tym szczególnie zagadnienia: dzieje parafii, historia zakonów i zgromadzeń zakonnych, kult świętych, bractwa i stowarzyszenia religijne świeckich.

Pełnione funkcje, członkostwo: zastępca Dyrektora IHiA UMK I - V 2011; komitetu redakcyjnego Toruńskiego Słownika Biograficznego; Międzydiecezjalnej Komisji Historycznej Diecezji Pelplińskiej i Diecezji Toruńskiej; komitetu redakcyjnego czasopisma Rocznik Grudziądzki; Komisji Historycznej procesu beatyfikacyjnego ks. bpa Adolfa Piotra Szelążka; Polskiego Towarzystwa Historycznego; Polskiego Studium Józefologicznego; Towarzystwa Miłośników Torunia (członek zarządu); Wydziału I Towarzystwa Naukowego w Toruniu (przewodniczący); Internationalen Historischen Kommision zur Erforschung des Deutschen Ordens; Kapituły Medalu Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego “Unitas Durat Palatinatus Cuiaviano-Pomeraniensis”; Przewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady Historycznej

Książki autora:

- Studia nad liturgią w zakonie krzyżackim w Prusach
- Ludmiła Roszko (1913-2000). Wybitny geograf i współzałożycielka Instytutu Miłosierdzia Bożego w setną rocznicę urodzin
- Zamki, pałace, dwory i ich mieszkańcy w regionie kujawsko-pomorskim
- Klasztor dominikański w Toruniu. W 750. rocznicę fundacji
- Camino Polaco. Teologia – Sztuka – Historia – Teraźniejszość. Tom 1
- Nekropolie i miejsca pamięci w regionie kujawsko-pomorskim
- Camino Polaco. Teologia – Sztuka – Historia – Teraźniejszość. Tom 2
- Znani i nieznani ludzie regionu kujawsko-pomorskiego
- Mniejszości wyznaniowe i etniczne w regionie kujawsko-pomorskim
- Camino Polaco. Teologia – Sztuka – Historia – Teraźniejszość. Tom 3
- Źródła do dziejów regionu kujawsko-pomorskiego. Część 1: Średniowiecze
- Camino Polaco. Teologia – Sztuka – Historia – Teraźniejszość. Tom 4
- Camino Polaco. Teologia – Sztuka – Historia – Teraźniejszość. Tom 5