Kategoria: Nauki humanistyczne / Etnologia i kulturoznawstwo

Archipelag indywidualności. Solowe teatry performerów współdziałających z materią

autorzy:

Marzenna Wiśniewska

od 6,92 zł

Przekierowanie do ibuk.pl

52,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 52,00 zł

Rok wydania:2022 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:374 ISBN:978-83-231-4814-2 eISBN:978-83-231-4815-9 Format:158 x 228 mm DOI: https://doi.org/10.12775/978-83-231-4815-9

OPIS

Książka ta jest poświęcona analizie twórczości artystów w teatrze polskim XX i XXI wieku, którzy uczynili lalki, przedmioty, materię partnerami swojej solowo wykonywanej wypowiedzi teatralnej. W centrum są postawione te zjawiska, które wynikają z niepokornego mierzenia się z lalkarską profesją i należą do najważniejszych, najbardziej oryginalnych i konsekwentnie realizowanych laboratoriów artystycznego współdziałania człowieka z materią. O wyraziście autorskich „pracowniach materii” i silnie zindywidualizowanym języku teatru solowego można bez wątpienia mówić w przypadku twórczości Andrzeja Dziedziula, Grzegorza Kwiecińskiego, Tadeusza Wierzbickiego i Adama Walnego, których dorobek liczy się w dekadach. Oni są bohaterami czterech monograficznych rozdziałów tej książki. Ostatnią jej część jest poświęcona autonomicznym solowym światom teatralnym, które tworzą polskie lalkarki: Agata Kucińska, Anna Skubik, Natalia Sakowicz i Anna Makowska-Kowalczyk. W dwóch pierwszych dekadach XXI wieku ich jednoosobowe przedstawienia są świadectwem rozkwitu kobiecego lalkarstwa solowego, wcześniej objawiającego się rzadko i w efemerycznych realizacjach.

Solowe teatry artystów i artystek prezentowanych w tej publikacji wyróżnia eksperymentalny żywioł w zakresie współdziałania człowieka z materią oraz eksplorowanie pogranicza lalkarstwa i innych praktyk performatywnych. Te autorskie teatry noszą rozpoznawalną sygnaturę indywidualności artystycznej ich twórców i jawią się jako osobne wyspy w archipelagu zjawisk współczesnego teatru polskiego.

Nominacja do Nagrody Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych (2023)

Recenzje

2024-03-13 10:33:44

Tomasz Miłkowski

[...] Monografia stanowi więc cenne źródło informacji i oceny dokonań takich artystów jak Grzegorz Kwieciński, Tadeusz Wierzbicki czy Adam Walny. Badawczym odkryciem Wiśniewskiej jest odnotowanie „zaciągu” performerek – nazywa to autorka zwrotem kobiecym albo „solowym teatrem polskich lalkarek w XXI wieku”, do których zalicza m.in. Agatę Kucińską, Annę Skubik, Natalię Sakowicz czy Jolantę Góralczyk. [...] Fragment recenzji: https://www.aict.art.pl/2022/06/25/lektury-yoricka-archipelag-indywidualnosci-marzenny-wisniewskiej/?cn-reloaded=1.

2024-03-13 10:33:44

Marek Waszkiel

[...] To rzeczywiście nowe ujęcie problemu w polskiej literaturze teatrologicznej. Przyłożenie narzędzi performatywnych do działalności lalkarzy solistów wskazuje na całkowicie nowe przedstawienie ich dokonań. Wpisuje ich twórczość w ciąg osiągnięć performerów europejskich i szeroko rozumianej sztuki współczesnej. [...] Fragment recenzji: Lalkarze performerzy i performująca materia, https://teatr-pismo.pl/19213-lalkarze-performerzy-i-performujaca-materia/?fbclid=IwAR0dDMn9nBl2mlXrJOjnxcmtZR6cD5fO8UFCua8gi6MkVqwajeILk4CyT9w.

2024-03-13 10:33:44

Tadeusz Kornaś

[...] Książka Wiśniewskiej jest interesująco skomponowana. W zasadzie można ją nazwać historią solowego teatru lalkowego. Kolejni soliści przedstawiani są właśnie w takim, chronologicznym porządku (choć po części czas ich pracy się pokrywa). Ale równocześnie Wiśniewska poprzez te portrety ukazuje niezwykłą różnorodność lalkarstwa solowego. Linia przemian nie przebiega bowiem prosto. [...]

Fragment recenzji, Materializm i materia, "Performer" 2022, nr 24, https://grotowski.net/performer/performer-24/materializm-i-materia?fbclid=IwAR1KdBGBjU2MzhdlmmGHmgR_WriMkHpVb1UgqxqRVNPgfz_K02iX2_MMdxg.

2024-03-13 10:33:44

Weronika Nagawiecka

[...] Praca Wiśniewskiej jest w głównej mierze analizą konkretnych przedstawień. Autorka skrupulatnie opisuje kolejne prace, materie, proces twórczy, przywołuje liczne wywiady i recenzje; dokładność w niektórych rozdziałach jest niemal przytłaczająca. Niezwykle interesującym puntem książki jest próba zmapowania pola kobiecego odcienia tego zjawiska, jednak rozdział ten pozostawia niedosyt. Mimo tego niedociągnięcia, książka pozwala na wgląd w fascynujący, choć niezwykle trudny dla samych artystów i artystek świat solowego lalkarstwa współdziałającego z materią. Fragment omówienia: Didaskalia. Gazeta Teatralna, grudzień 2022, https://didaskalia.pl/pl/artykul/noty-o-ksiazkach-11.

2024-03-13 10:33:45

Hubert Michalak

[...] Badawcza pasja i entuzjazm autorki, które prześwitują przez całą narrację, stanowią o magnetycznej sile książki, którą – raz zaczętą – trudno odłożyć. Zdobyczą Wiśniewskiej jest też propozycja nowego języka do mówienia o teatrze formy. Toruńską badaczkę mniej interesują rodzaje lalek, obecność parawanu czy rozważania o odbiorcy. Woli ona przyłożyć do niszowego zjawiska najnowsze metodologie i dynamizować tekst odwołaniami do świeżych koncepcji badawczych, a swą opowieść przesyca szacunkiem do pracy artystycznej i solidną wiedzą teatrologiczną. Fragment recenzji: https://teatrologia.pl/ksiazki/hubert-michalak-o-materii-i-jej-aktorkach/.

Autorzy

Marzenna Wiśniewska

Teatrolog, adiunkt w Zakładzie Dramatu i Teatru Katedry Kulturoznawstwa na UMK w Toruniu oraz animatorka projektów teatralnych i artystyczno-edukacyjnych, a w latach 2001–2011 również kierownik literacki Teatru „Baju Pomorski” w Toruniu. Interesuje się m.in.: estetyką teatru lalek, teatrem w kontekście kultury multimedialnej, cyberkultury, a także badaniami z zakresu antropologii widowisk i performatyki oraz teorią i praktyką animacji kultury. Członek Polskiego Towarzystwa Badań Teatralnych.

Książki autora:

- Andersenowskie inspiracje w literaturze i kulturze polskiej
- Litteraria Copernicana 2(26)/2018: Reżyserzy „Kontaktu”
- Teatr i dramat dla dzieci i młodzieży
- Archipelag indywidualności. Solowe teatry performerów współdziałających z materią
- Współczesny teatr i film wobec wyzwań nowych mediów
- Teatr wśród mediów