Co osoby z autyzmem mówią nam o sobie. Raport z badań

Chciałbym, aby ta książka przyczyniła się do podjęcia szerokiej dyskusji nie tylko nad uświadomieniem nam, czym jest autyzm. Przede wszystkim konieczne jest dokonanie zmiany zakresu pola widzenia i odejście od przeliczania ilości autyzmu w autyzmie na rzecz postrzegania osoby z zaburzeniem ze spektrum autyzmu jako członka naszego społeczeństwa, mającego takie same prawa jak inni ludzie, którzy często określani są jako neurotypowi. Podjęcie dyskusji i wprowadzenie zmian są konieczne, chociaż zdaję sobie sprawę, że opór społeczny, brak najnowszej wiedzy i prowadzenia badań na poziomie światowym (w tym netnografii) mogą być trudne do przezwyciężenia. Niemniej pierwszy krok został uczyniony. Poznanie osób z ZSA dzięki ich przekazowi otworzyło drogę nie tylko do dokonywania opisu ich stanów wewnętrznych, zmysłowych odczuć, budowania świadomości, ale także do zrozumienia wizji innego odbioru świata i tworzenia na tym podłożu. Otwarcie się na ich doznania zmysłowe uświadamia, jak ich odbiór jest zwizualizowany. Jak to samo doznanie może być w różnoraki sposób odbierane i wzorcujące.

Wstęp / 9

Rozdział I. Poznanie drugiego człowieka, poznanie osoby z zaburzeniami ze spektrum autyzmu – jak się otworzyć / 17
1.1. Poznanie /17
1.2. Poznanie drugiego człowieka – od Edmunda Husserla do Adama Węgrzeckiego / 20
1.3. Zmiana podejścia do poznania drugiego człowieka w odniesieniu do poznania osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu / 23
1.4. Zmiana podejścia do problemu zaburzeń ze spektrum autyzmu w kierunku humanistyczno-personalistycznego rozumienia osoby / 29
1.5. Poznanie drugiego człowieka / 30

Rozdział II. Założenia prowadzonych badań / 39
2.1. Badania pilotażowe i prezentacja badań wstępnych / 40
2.1.1. Organizacja prowadzonych badań – analiza badań pilotażowych / 42
2.2. Opracowanie szczegółowe wyników – podział wiekowy respondentek i respondentów / 44
2.3. Inne źródła poznania / 58

Rozdział III. Autoprezentacja respondentek i respondentów z ZSA / 63
3.1. Autoprezentacja – kilka słów o sobie osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu / 63
3.2. Zainteresowania / 67
3.3. Próba odpowiedzi na pytanie: Co byś zmienił/a w swoim życiu? / 74
3.4. Ocena własnych predyspozycji przez respondentów / 78
3.4.1. Wyróżniające cechy badanych osób. Próba odpowiedzi na pytania: Co Cię wyróżnia spośród innych ludzi? / 78
3.4.2. Analiza pozytywnych cech badanych osób. Próba odpowiedzi na pytanie: W czym jesteś najlepszy/a? / 82
3.4.3. Próba odpowiedzi na pytanie: Czy masz trudności? / 85

Rozdział IV. Percepcja zmysłowa / 91
4.1. Próba dokończenia zdania: Gdy patrzę, to… Opinie respondentek i respondentów / 91
4.2. Próba dokończenia zdania: Gdy słyszę, to… Opinie respondentek i respondentów / 102
4.2.1. Percepcja wypowiedzi innych osób – Gdy słucham innych osób, to… / 108
4.2.2. Osoby z ZSA o komunikatach napływającej do nich z otoczenia / 111
4.3. Percepcja węchu i smaku / 115
4.3.1. Próba dokończenia zdania: Gdy czuję zapach, to… Opinie respondentek i respondentów / 117
4.3.2. Próba dokończenia zdania: Gdy czuję smak, to… Opinie respondentek i respondentów / 120
4.4. Percepcja – zmysł dotyku / 125
4.4.1. Próby dokończenia zdania: Gdy dotykam, to… Opinie respondentek i respondentów / 128

Rozdział V. Jak rozumiem autyzm/zaburzenia ze spektrum autyzmu / 133
5.1. Rozumienie – odbieranie autyzmu/zaburzenia ze spektrum autyzmu / 133
5.2. Odpowiedzi respondentek i respondentów na pytanie: Co w sobie lubisz? / 139
5.3. Odpowiedzi respondentek i respondentów na pytanie: W czym Ci przeszkadza autyzm? / 142
5.4. Odpowiedzi respondentek i respondentów na pytanie: W czym Ci pomaga autyzm? / 146

Rozdział VI. Komunikacja / 151
6.1. Badania zmysłowej deprywacji w zaburzeniach ze spektrum autyzmu jako problem kształtowania komunikacji / 154
6.2. Próby dokończenia zdania: Gdy mam coś powiedzieć, to… Opinie respondentek i respondentów / 157
6.3. Próby dokończenia zdania: Gdy mówię, to… Opinie respondentek i respondentów / 161

Zakończenie / 169
Bibliografia / 177

Jacek J. Błeszyński