Cyberagresja – zjawisko, skutki, zapobieganie

Książka stanowi kompendium wiedzy z zakresu przeciwdziałania zachowaniom przemocowym w przestrzeni wirtualnej. Pewne osoby lub grupy, sięgając po możliwości nowych technologii, wykorzystują naiwność, brak wiedzy swoich ofiar do uzyskania emocjonalnych lub finansowych korzyści. Zachowania te są ukierunkowane na sprawowanie kontroli nad inną osobą lub zdobycie cudzej własności. Szczególną grupą zagrożoną cyberprzemocą jest młode pokolenie użytkowników Internetu – dzieci i młodzież. Przeniesienie zachowań agresywnych z przestrzeni realnej do środowiska cyfrowego przynosi nie tylko wiele szkód wszystkim jego uczestnikom, tj. cyberofiarom, cyberświadkom i cybersprawcom, lecz także stawia wyzwania dla pokolenia dorosłych, tj. rodziców, wychowawców, nauczycieli i terapeutów w zakresie zapobiegania i rozpoznawania zjawiska cyberprzemocy oraz pomocy w niwelowaniu jej negatywnych skutków.

W oddanej czytelnikowi publikacji opisano wybrane zagrożenia związane z aktywnością w Internecie, tj. szeroko rozumianą cyberprzemoc oraz szczególne jej odmiany, takie jak: stalking, cyberstalking, hejt i hakerstwo. Książka ta jest przeznaczona dla wszystkich użytkowników Internetu, którzy są zainteresowani tematyką zagrożeń płynących z sieci i sposobami radzenia sobie z nimi. Autorki mają świadomość, że narzędzia cyfrowe wykorzystywane przez przestępców komputerowych zmieniają się i stają się coraz bardziej doskonałe, jednak zalecenia postępowania w sytuacji określonego agresywnego zjawiska oraz sprawców mają charakter uniwersalny. Książka zawiera przegląd aktualnej literatury poświęconej omawianej problematyce oraz propozycje zapobiegania wybranym aspektom przemocy internetowej.

Wprowadzenie / 7

Rozdział 1. Cyberprzemoc – zjawisko, skutki, zapobieganie / 13
Kontekst technologiczny / 13
Przemoc czy agresja elektroniczna? Próba definicji / 19
Typy cyberagresji / 29
Sposoby realizacji cyberprzemocy / 33
Przyczyny i motywy cyberprzemocy / 37
Doświadczanie cyberprzemocy w charakterze ofiary / 44
Doświadczanie cyberprzemocy w charakterze sprawcy / 48
Doświadczanie cyberprzemocy w charakterze świadka / 52
Skala cyberprzemocy w Polsce / 54
Profilaktyka cyberprzemocy / 58
Edukacja na rzecz przeciwdziałania zjawisku i skutkom cyberprzemocy / 58
Atmosfera w rodzinie / 61
Reagowanie – ofiara cyberprzemocy / 64
Pomoc cyberofiarom / 70
Reagowanie – sprawca cyberprzemocy / 72
Praca ze sprawca / 73

Rozdział 2. Stalking / 75
Wstęp / 75
Stalking – znaczenie pojęcia / 76
Ofiary stalkingu / 76
Media w rękach sprawcy – cyberstalking / 79
Cechy i charakterystyka psychologiczna stalkera / 83
Stalking i cyberstalking – przeciwdziałanie / 89
Hejt / 98
Odpowiedzialność karna / 100
Agresja werbalna – opis zjawiska / 102
Praktyczny przykład procedur przeciwko cyberagresji w szkole / 111

Rozdział 3. Hakerstwo / 119
Narodziny hakerstwa / 119
Czy to był haker? / 122
Haker, kraker, phreaker / 128
Skutki działania hakerów / 132
Hakerzy i ataki na szkołę / 132
Przestrzeń domowa wolna od hakerów? / 136
Hakerzy w przestrzeni publicznej – bezlitosne statystyki / 142
Przeciwdziałanie / 147
Zainfekowany system / 147
Edukacja i działania profilaktyczne / 150
Narzędzia stosowane przez hakerów oraz oprogramowanie zabezpieczające / 153

Zakończenie / 161
Bibliografia / 163
Aneks / 181
Informacje o autorach / 195

Dorota Siemieniecka

Małgorzata Skibińska

Kamila Majewska