Kategoria: Nauki humanistyczne / Historia / Historia nowożytna

Sanctimoniales. Zakony żeńskie w Polsce i Europie Środkowej (do przełomu XVIII i XIX wieku)

autorzy: Andrzej Radzimiński, Dariusz Karczewski, Zbigniew Zyglewski

40,00 zł Najniższa cena z 30 dni:40,00 zł

Rok wydania:2010 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:516 ISBN:978-83-709-6251-98

OPIS

Zakony żeńskie oraz poszczególne ich klasztory pozostawały zwykle w cieniu swych męskich odpowiedników. Tymczasem ograniczone surową regułą i klauzurą kobiety były tak samo, jeśli nie bardziej, podatne na religijne uniesienia, jak mężczyźni, którym z reguły podlegały pod względem organizacyjnym. Niestety, dysproporcję tę można w pełni odnieść również do zainteresowań badawczych historyków.Współczesny stan badań nad żeńskimi klasztorami w Europie Środkowej uchwytny jest w opracowaniach o charakterze ogólnym. Mamy tutaj na myśli wielotomową Encyklopedię katolicką, wydawaną od lat siedemdziesiątych XX stulecia w Lublinie, encyklopedie klasztorów czeskich czy inne wydawnictwa podsumowujące wiedzę z tego zakresu. Ze wszystkich tych opracowań wyłania się obraz nikłego zainteresowania kwestiami kobiecego życia klauzurowego.

Niniejszy zbiór studiów jest w swej znakomitej części pokłosiem międzynarodowej konferencji, której organizatorami był Instytut Historii ówczesnej Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego oraz Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Miejscem spotkania, które odbyło się w dniach 24 i 26 listopada 2004 r., były szacowne mury niegdysiejszego klasztoru Benedyktynów w Mogilnie, w których obecnie mieści się Europejskie Centrum Spotkań „Wojciech-Adalbert". Jeden dzień obrady prowadzono w Strzelnie, w którym przecież przez około sześć i pół stulecia rezydowały norbertanki.

SPIS TREŚCI

Wstęp /11
Wykaz skrótów /15

Zagadnienia prawne życia monastycznego kobiet

S. Małgorzata Borkowska OSB, Konstytucje norbertanek na tle prawodawstwa polskich zakonów żeńskich w epoce potrydenckiej /19
Sławomir Zonenberg, Cura monialium w polskich klasztorach Dominikanek na tle ogólnozakonnym / 32
Anna Galar, Opactwa cysterek na ziemiach polskich w trzynastowiecznych statutach kapituły generalnej /56
Olga M. Przybyłowicz, Statuty klarysek znojemskich z 1436 roku. Gradacja wykroczeń i kar w świetle reguły oraz wybranych źródeł wydanych dla klasztorów klarysek prowincji czesko-polskiej XV i XVI wieku /80
Jolanta Kurek, Obserwancja zakonna toruńskich cysterek-benedyktynek w latach 1311-1632 /105
Rafał Witkowski, Wizytacje klasztoru Cysterek w Owińskach z lat 1591-1619 /126

Klasztory żeńskie w Czechach i na Węgrzech

Denisa Valachová, Ženské kláštorné rády v stredovekom Uhorsku s dôrazom na územie Slovenska /141
Hana Pátková, Ženské kláštery v pohusitských Čechách - premonstrátky /151
Daniela Dvořáková, Kláštory a domy begín v stredovekom Uhorsku /162
Tomáš Borovský, Ženské kláštery, jejich zakladatelé a ochránci na středoveké Moravé /171
Anna Pobóg-Lenartowicz, Kanoniczki na wrocławskim Piasku. Perspektywy badawcze /183
Maria Starnawska, Siostry w zakonie krzyżowców z czerwoną gwiazdą na ziemiach polskich /195
Agata Tarnas-Tomczyk, Uposażenie fundacyjne śląskich klasztorów żeńskich do połowy XIV wieku / 206
Monika Kopka-Jędrychowska, Uposażenie ziemskie klasztoru Norbertanek fundacji rybnickiej i czarnowąskiej do 1228 roku /234
Wojciech Dominiak, Książęta opolscy a klasztory żeńskie w średniowieczu /255
Tadeusz M. Trajdos, Tercjarki przy klasztorze Bernardynów we Lwowie /271
Sławomir Kościelak, Brygidki w protestanckim Gdańsku. Spór o Siedlce w XVI-XVII wieku /299
Arleta Brygman, Klasztor Benedyktynek w Bysławku 1602-1836 /321

Struktura społeczna

Antoni Barciak, Skład osobowy klasztoru Dominikanek raciborskich w średniowieczu /333
Krzysztof Kaczmarek, Przyczynek do badań nad prozopografią konwentu dominikanek wrocławskich w średniowieczu /342
Iwona Pietrzyk, Klasztor Klarysek w Opawie i jego znaczenie w średniowieczu /353
Aleksandra Wilczewska, Struktura społeczno-narodowościowa konwentu norbertanek żukowskich w latach 1579-1834 /362

Przejawy życia codziennego

Maria Bogucka, Kilka uwag na temat świata mentalnego zakonnicy w XVII-XVIII wieku na podstawie kronik benedyktynek poznańskich /385
Patrycja Gąsiorowska, Kuchnia i infirmeria w klasztorze Klarysek krakowskich do końca XVIII wieku /394
Jerzy Rajman, Jadłospis norbertanek zwierzynieckich z XVIII wieku /407
Krystyna Sulkowska-Tuszyńska, Rzecz o życiu i śmierci na wzgórzu klasztornym w Strzelnie (XVI-XIX wiek) /412

Kultura piśmiennicza

Roman Stelmach, Dokumenty do dziejów żeńskich klasztorów na Śląsku zachowane w Archiwum Państwowym we Wrocławiu /425
Andrzej Wałkówski, Piśmiennictwo cysterek trzebnickich w XIII wieku /452
Pavel Krafl, Klášter cisterciaček na Starém Brnĕ v letech 1378-1419 ve světle listinného materiálu fondu E 9 Moravského zemského archivu v Brně /459
Marek Stawski, Skryptorium czerwińskie jako miejsce powstania rękopisów liturgicznych norbertanek płockich. Uwagi o związkach dwóch klasztorów kanonikatu regularnego na Mazowszu /469
Jolanta Gwioździk, Kultura umysłowa benedyktynek kongregacji chełmińskiej w okresie staropolskim /481
Iwona Pietrzkiewicz, Kasaty a rozpraszanie księgozbiorów klasztorów żeńskich w Rzeczypospolitej (XVIII-XIX wiek) /500

Recenzje

2024-03-13 10:33:39

abs

"Sanctimoniales" stanowi ważne, wieloaspektowe i znacznie poszerzone spojrzenie na żeński ruch monastyczny w Europie Środkowej. W tomie zreferowano nie tylko aktualny stan badań, ale omówiono także różnorodne zagadnienia dotyczące zakonów żeńskich. Zaprezentowano też kierunki działań, które w przyszłości powinny być prowadzone i kontynuowane, tak by lepiej poznać i przybliżać dzieje i kulturę żeńskich zakonów w tej części Europy. (...) Tom "Sanctimoniales" jest ważnym wydawnictwem nie tylko ze względu na podjęcie trudnej tematyki problematyki związanej z zakonami żeńskimi w tak długim okresie czasu, ale przede wszystkim ze względu na próbę wytyczenia kierunków badań, które w przyszłości powinny być prowadzone przez badaczy dziejów klasztorów żeńskich w Europie Środkowo-Wschodniej. Fragment recenzji opublikowanej w miesięczniku "Głos Uczelni" (12/2010)

Autorzy

Andrzej Radzimiński

Jest kierownikiem Zakładu Historii Kościoła w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK, w latach 2008-2012 pełnił funkcję rektora UMK. Zajmuje się historią średniowiecza, dziejami Kościoła w Polsce i Europie, a w ostatnich latach w sposób szczególny w państwie zakonu krzyżackiego w Prusach. Opublikował ponad 170 prac naukowych, w tym w językach: niemieckim, angielskim i hiszpańskim. W jego dorobku znajduje się ponadto 10 książek. Do najważniejszych należą: "Duchowieństwo kapituł katedralnych w Polsce XIV i XV w. Studium nad rekrutacją i drogami awansu" (1995), "Biskupstwa państwa krzyżackiego w Prusach XIII–XV w. Z dziejów organizacji kościelnej i duchowieństwa" (1999), "Życie i obyczajowość średniowiecznego duchowieństwa" (2002), "Kościół w państwie Zakonu Krzyżackiego w Prusach 1243-1525" (2006). Jest członkiem Internationale Historische Kommission zur Erforschung des Deutschen Ordens z siedzibą w Wiedniu oraz członkiem korespondentem Historische Kommission für ost- und westpreussische Landesforschung w Berlinie.

Prof. Andrzej Radzimiński ist Leiter der Abteilung für Kirchengeschichte am Institut für Geschichte und Archivkunde der Nikolaus Kopernikus-Universität (UMK) und bekleidet seit 2008 das Amt des Rektors an der UMK. Sein wissenschaftlicher Schwerpunkt liegt auf der mittelalterlichen Geschichte sowie der Geschichte der katholischen Kirche in Polen und Europa. In den letzten Jahren widmete er sich besonders dem Staat des Deutschen Ordens in Preußen. Er veröffentlichte über 170 wissenschaftliche Arbeiten, darunter auf Deutsch, Englisch und Spanisch. Sein wissenschaftliches Schaffen zählt über 10 Bücher. Unter den Wichtigsten sind die folgenden Publikationen zu nennen: "Duchowieństwo kapituł katedralnych w Polsce XIV i XV w. Studium nad rekrutacją i drogami awansu" [Klerus der Domkapitel in Polen des 14. und 15. Jh. Studium der Aufnahmeverfahren und Aufstiegswege] (1995), "Biskupstwa państwa krzyżackiego w Prusach XIII–XV w. Z dziejów organizacji kościelnej i duchowieństwa" [Bistümer im Deutschordensland in Preußen des 13.-15. Jh. Aus der Geschichte der kirchlichen und geistlichen Organisation] (1999), "Życie i obyczajowość średniowiecznego duchowieństwa" [Leben und Brauchtum der mittelalterlichen Geistlichkeit] (2002), "Kościół w państwie Zakonu Krzyżackiego w Prusach 1243-1525" [Kirche im Deutschordensland in Preußen in den Jahren 1243-1525] (2006). Er ist auch Mitglied der Internationalen Historischen Kommission zur Erforschung des Deutschen Ordens mit Sitz in Wien sowie Korrespondent-Mitglied der Historischen Kommission für ost- und westpreussische Landesforschung in Berlin.

Książki autora:

- Prusy-Polska-Europa. Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych
- Prusy-Polska-Europa. Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych
- Genealogia. Władza i społeczeństwo w Polsce średniowiecznej
- Sanctimoniales. Zakony żeńskie w Polsce i Europie Środkowej (do przełomu XVIII i XIX wieku)
- Kirche und Geistlichkeit im Mittelalter. Polen und der Deutsche Orden in Preussen
- Kościół i duchowieństwo w średniowieczu. Polska i państwo zakonu krzyżackiego w Prusach
- Konfliktbewältigung und Friedensstiftung im Mittelalter
- Kościół i duchowieństwo w średniowiecznej Polsce i na obszarach sąsiednich
- Zakon krzyżacki w Prusach i Inflantach. Podziały administracyjne i kościelne w XIII-XVI wieku
- Die Kirche im Deutschordensstaat in Preussen (1243-1525). Organisation - Ausstattung - Rechtsprechung - Geistlichkeit - Gläubige
- Parafie w średniowiecznych Prusach w czasach zakonu niemieckiego od XIII do XVI wieku
- Die Kirche im Mittelalterlichen Livland
- Kontakty duchownych ze stolicą apostolską. Obrazy z życia średniowiecznego kleru w dokumentach penitencjarii apostolskiej