Od autora 11
Zasady transkrypcji oraz grafii tekstu 15
Wykaz skrótów. 17
ROZDZIAŁ I
Zarys historii i obecnej sytuacji społecznej staroobrzędowców
w Polsce 19
Najważniejsze fakty w historii ruchu staroobrzędowego 19
Geneza. 19
Staroobrzędowcy w Rosji. 20
Staroobrzędowcy na ziemiach polskich. 21
Obecna sytuacja staroobrzędowców w Polsce. 24
Rozmieszczenie i liczebność polskich staroobrzędowców. 24
Region suwalsko-augustowski. 26
Staroobrzędowcy jako mniejszość wyznaniowa, etniczna, kulturowa i językowa. 27
Wyspa gwarowa. 28
ROZDZIAŁ II
Podstawy teoretyczne badań socjologicznych i psychologicznych uwarunkowań dwujęzyczności, zastosowane metody badawcze oraz dobór informatorów 31
Najważniejsze założenia badań nad dwujęzycznością 31
Wykorzystanie socjologii i psychologii w dotychczasowych badaniach dwujęzyczności 33
Dotychczasowe badania staroobrzędowców 35
Historia i kultura staroobrzędowców. 36
Język staroobrzędowców. 37
Potrzeba nowej perspektywy w badaniach języka polskich staroobrzędowców. 39
Założenia metodologiczne 43
Ogólne założenia i podstawowe pojęcia strukturalizmu Uriela Weinreicha 43
Czynniki kształtujące zjawisko interferencji. 44
Dwujęzyczność na poziomie jednostki i grupy. 45
Język jednostki. 45
Język grupy. 45
Strukturalistyczna lingwityska kontaktu Uriela Weinreicha - najważniejsze założenia. 47
Język w ujęciu socjologicznym i psychologicznym 48
Pojęcia idiolektu i socjolektu. 49
Potrzeba perspektywy mikro- i makrosocjolingwistycznej. 51
Zastosowanie koncepcji kodu rozwiniętego i ograniczonego w lingwistyce kontaktu. 53
Pojęcie tożsamości kulturowej. Kanon kulturowy a język. 55
Pojęcia tożsamości osobowej oraz roli społecznej i ich znaczenie dla języka. 57
Podstawowe założenia i hipotezy badawcze 58
Wybór metod badawczych oraz grupy objętej badaniem 60
Różnorodność gromadzonego materiału. 60
Informatorzy. 61
Trudności z dotarciem do informatorów. 62
Dobór próby. 63
Sposób prowadzenia badań. Metody i techniki badawcze. 68
Perspektywa longitudinalna. 68
Techniki nagrań. 69
Obserwacja uczestnicząca. 70
Wykorzystanie dotychczasowych badań. 71
Charakterystyka informatorów 72
ROZDZIAŁ III
Dwujęzyczność staroobrzędowców w perspektywie makrosocjolingwistycznej 76
Prymarność kodu językowego 76
Typologia prymarności/sekundarności kodu językowego. 80
Dyglosja 87
Założenia wstępne. 87
Sfery użycia języków w warunkach dyglosji 88
Prestiż języków. 94
Dziedzictwo literackie. 96
Sposób akwizycji języków. 97
Standaryzacja. 97
Stabilność dyglosji. 98
Zasoby strukturalne języków w sytuacji dyglosji. 99
Dyglosja a bilingwizm - podsumowanie. 99
Przełączanie kodu 100
Zapożyczenia 105
Kalki 109
ROZDZIAŁ IV
Dwujęzyczność staroobrzędowców w perspektywie mikrosocjolingwistycznej 114
Cechy indywidualne wpływające na kształt dwujęzyczności w ujęciu mikrosocjolingwistycznym 114
Ogólna sprawność językowa. 114
Warunki przyswajania języków a dwujęzyczność. 118
Płeć - czy w badanej społeczności istnieją seksolekty? 122
Biografia językowa 124
Najważniejsze okresy biografii językowej. 125
Język domu rodzinnego w dzieciństwie. 127
Język okresu szkolnego i wieku dojrzewania. 132
Język wieku dojrzałego: małżeństwa i miejsca pracy. 141
Język starszego pokolenia 145
Zjawiska językowe wspólne dla starszego pokolenia. 145
Opis biografii językowych i charakterystyka idiolektów przedstawicieli starszego pokolenia. 149
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym - GB-K1920. 149
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym w otoczeniu homogenicznym - GB K1922a. 151
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym w otoczeniu heterogenicznym - SE M1925. 155
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym z zauważalnymi wpływami rosyjskiej gwary na język polski - AB-K1926. 159
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym w otoczeniu homogenicznym - GB M1932. 162
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym w otoczeniu homogenicznym; kod rozwinięty w gwarze - GB-M1933. 164
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym w otoczeniu homogenicznym z widocznym wpływem gwary na polszczyznę - GB-K1941. 168
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku starszym w otoczeniu heterogenicznym - W M1942. 172
Biografie językowe starszego pokolenia - podsumowanie. 174
Język średniego pokolenia 176
Zjawiska językowe wspólne dla średniego pokolenia. 177
Biografie językowe przedstawicieli średniego pokolenia. 181
Typ bilingwizmu ze znacznym wpływem języka ogólnorosyjskiego w otoczeniu heterogenicznym - S-M1947b. 181
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku dojrzałym w otoczeniu homogenicznym - GB K1951b. 183
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku dojrzałym w otoczeniu homogenicznym - GB-M1951. 188
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku dojrzałym w otoczeniu okresowo homogenicznym i heterogenicznym z wpływem języka ogólnorosyjskiego - GB* M1959. 192
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku dojrzałym w otoczeniu heterogenicznym - BP*-K1961c. 196
Typ bilingwizmu zanikającego w wieku dojrzałym w otoczeniu heterogenicznym - GB*-K1965. 198
Typ bilingwizmu rozwiniętego w wieku dojrzałym w otoczeniu homogenicznym - GB K1967. 201
Biografie językowe średniego pokolenia - podsumowanie. 203
Język młodszego pokolenia 205
Zjawiska językowe wspólne dla młodszego pokolenia. 206
Biografie językowe przedstawicieli młodszego pokolenia. 209
Typ bilingwizmu rozwiniętego zbliżony do amblilingwizmu - GB-M1972. 209
Typ bilingwizmu ograniczonego w wieku dojrzałym - GB-M1974. 214
Typ bilingwizmu rozwiniętego przekraczający ramy kodu ograniczonego - GB M1977. 217
Typ rozwiniętego bilingwizmu w wieku dojrzewania i dojrzałym - GB-K1984a. 224
Typ ograniczonego bilingwizmu w okresie dzieciństwa - GB-M1990. 228
Typ bilingwizmu rozwijanego w okresie dojrzewania - GB-M1992a. 230
Typ bilingwizmu zanikającego w okresie dojrzewania - GB-M1993b. 234
Typ rozwiniętego bilingwizmu w okresie dzieciństwa - GB-K1997. 239
Biografie językowe młodszego pokolenia - podsumowanie. 242
Podsumowanie biografii językowych - typologia 244
ROZDZIAŁ V
Utrzymanie i zanik języka mniejszości 251
Normy językowe 252
Dwukulturowość i di-ethnia 256
Zmiana społeczna a język mniejszości. 258
Rewitalizacja 262
Znaczenie struktury społecznej dla zachowania języka mniejszości. Czynniki demograficzne 265
Utrzymanie i zanik języka mniejszości - podsumowanie 270
Zakończenie 272
Bibliografia 277
Literatura przedmiotu 277
Słowniki i encyklopedie 296
Aneks 1 - Teksty gwarowe
AB-K1926 297
GB-M1933 298
BP-1937b 299
GB-K1951b 300
GB-M1956 301
BP*-K1961c 302
GB-M1977 303
GB-K1985 304
GB-M1992a 305
Łuczyna 306
Aneks 2 - Spis informatorów i ich krótka socjolingwistyczna charakterystyka
Starsze pokolenie - 43 informatorów. 307
Średnie pokolenie - 37 informatorów. 314
Młodsze pokolenie - łącznie 48 informatorów. 320
Osoby dojrzałe - 33 informatorów. 320
Dzieci i młodzież szkolna - 15 informatorów. 324
Aneks 3 - Mapy
Mapa 1. Ojczyzna językowa staroobrzędowców w XVII wieku a ich obecne miejsce zamieszkania. 326
Mapa 2. Region suwalsko-augustowski z wyróżnieniem miejscowości, z których pochodzą informatorzy opisani w pracy. 327
Социологические и психологические аспекты двуязычия старообрядцев сувальско-августовского региона (pезюме) 329
Sociological and psychological conditions of bilingualism of the Old Believers in the Suwałki-Augustów region (summary) 339
Socjologia
Socjologia
Nauki społeczne
Nauki społeczne
