Od Prus do Europy. Szkice o tożsamości narodowej Niemców
Tom przynosi szkice poświęcone dziejom i kulturze Prus w kontekście pytań o niemiecką tożsamość, kulturę polityczną oraz długotrwałe dochodzenie Niemców do wartości i ideowych podstaw współczesnej Europy. Autor przedstawia przede wszystkim intelektualny wymiar fenomenów kulturowych oraz politycznych, takich jak cnoty pruskie, inscenizacje świąt narodowych, kwestie auto- i heterostereotypu Niemców, przywołuje odniesienia literackie oraz śledzi przemiany idei europejskiej w niemieckiej historii politycznej.
Wstęp / 5
Pruskie remanenty / 7
1. Cnoty pruskie w XXI wieku / 9
2. Życie kulturalne w Prusach. Prusy w literaturze XVIII i XIX wieku / 26
3. Marion Gräfin Dönhoff. Biografia ponad czasem i przestrzenią / 52
Niemieckość jako problem / 85
1. Typowo niemieckie? Wizerunek Niemców w oczach własnych i cudzych / 87
2. Heinrich Böll albo o możliwości bycia Niemcem / 104
3. Kompendium niemieckiej pamięci / 135
4. Kłopotliwe rocznice, nietrafione święta / 149
Konteksty europejskie / 205
1. Europa Środkowa albo o pewnym fantomie, micie, bądź utopii w dyskusjach pisarzy i intelektualistów europejskich / 207
2. Komplementarne obszary pamięci: Mitteleuropa – Międzymorze / 230
3. Niemców dochodzenie do Europy. Koncepcje intelektualistów w stuleciu po I wojnie światowej / 260
Epilog: Europejskie Prusy? / 291
1. Fenomen Borussii. Prusy w europejskim wymiarze, czyli polska Borussia / 293
Zbigniew Chojnowski
Rafał Żytyniec
Anna Kochanowska-Nieborak
[...] prezentowana publikacja stanowi ważny wkład w "odszyfrowanie" specyficznych niemieckich kodów kulturowych, w zrozumienie historycznych, politycznych i kulturowych uwarunkowań współczesnych niemieckich debat o kształcie Europy, ale także rozlicznych sporów wewnątrzniemieckich, które nierzadko mają swoje znaczenie globalne (np. dotyczących użycia armii poza terytorium własnego państwa). Autor bazuje przy tym na wieloletnich badaniach, a wynikająca z tego faktu biegła znajomość rozległej literatury źródłowej i przedmiotowej przekłada się nie tylko na siłę argumentów, lecz także na lekkość narracji i jej walory erudycyjne. Prezentowane na kartach tomu opinie są stonowane, wyważone, często zapraszają czytelnika do wyrobienia sobie samodzielnego osądu.
Fragment recenzji: "Przegląd Zachodni" nr 3/2016
Leszek Żyliński
Leszek Żyliński jako profesor zwyczajny na UMK w Toruniu zajmuje się niemiecką literaturą, kulturą i historią idei. Kieruje Katedrą Literatury i Kultury Krajów Niemieckojęzycznych XIX–XXI wieku. Jest członkiem Kapituły Nagrody Literackiej im. Samuela Bogumiła Lindego, Niemieckiej Akademii Języka i Literatury w Darmstadt oraz wielu stowarzyszeń naukowych. Ostatnio opublikował Pisząc, zmieniam świat. Heinrich Böll czytany współcześnie (z Renatą Dampc-Jarosz), Kraków 2019 oraz Tropy. Fragmenty i zapiski, Toruń 2019.
- Zmienne pola dialogu. Rzecz o Polakach i Niemcach
- Europa w niemieckiej myśli XIX-XXI wieku
- Litteraria Copernicana 2(12)/2013: (Nad)użycia literatury
- Im Wechselspiel der Kulturen. Festschrift für Professor Karol Sauerland
- Od Prus do Europy. Szkice o tożsamości narodowej Niemców