„Chińskie bajki”. Fandom mangi i anime w Polsce

„Chińskie bajki”. Fandom mangi i anime w Polsce to próba dotarcia do źródeł współczesnej polskiej kultury popularnej, czyli do procesów transformacji kulturowej po 1989 roku, kiedy to rynek otworzył się na napływ „zachodniego” popu. Nie wszystkie „pop teksty” docierające do Polski w tym czasie były w istocie zachodnie, chociaż przechodziły przez mediację zachodniej popkultury. Wiele japońskich animacji było odbieranych przez polskiego widza we włoskiej lub francuskiej wersji językowej. Takim miszmaszem kulturowym były chociażby wspominane współcześnie z nostalgią seriale animowane emitowane na Polonii1 czy też Smocze kule – anime, które podobnie jak Czarodziejka z Księżyca stało się elementem doświadczenia tożsamościowego pokolenia dorastającego w latach 90. Współcześnie, gdy fandom mangi i anime jest jedną z największych i najprężniej rozwijających się wspólnot fanowskich w Polsce, kulturowe zapośredniczenie zmieniło swoją formę i następuje za pośrednictwem globalnej dystrybucji popkultury w Internecie.

Niniejsza monografia skupia się na perspektywie zachodniego – polskiego – odbiorcy i jego pozycji w globalnej transmisji popkulturowych fantazmatów, a także na pozycji badacza jako członka wspólnoty fanowskiej, którą opisuje. Pod wieloma względami to próba wyjścia poza ustalony – zachodni – paradygmat badań nad fandomem („fan studies”) poprzez uwzględnienie rodzimego kontekstu kulturowego. Zawarte tu teksty w równej mierze odnoszą się do początków formowania się polskiego fandomu mangi i anime, analizują fanowski dyskurs i to, jak na przestrzeni lat zmieniał się model „bycia fanem” japońskiej popkultury w Polsce oraz jaki jest status fanki w społeczności odbiorców japońskiego komiksu i animacji. Omówione zostają kultowe anime z lat 90. i to, jak oddziaływały na ówczesnych odbiorców oraz aktualnie popularne tytuły, które wpływają na wyobraźnię odbiorców. Ważnym wątkiem prezentowanych tu rozważań jest fanowska twórczość i praktyki, przede wszystkim komiks (dōjinshi) i fanfiction. Wszystko to ma na celu ustalenie, jaką rolę pełni japońska popkultura w polskim kontekście, jak wpisuje się w narracje tożsamościowe swoich odbiorców i co jej popularność na polskim gruncie jest w stanie powiedzieć nam o japońskiej kulturze.

Recepcja japońskiej popkultury w Polsce. Próba wyjścia poza paradygmat fantropologiczny / 7

Joanna Krzyżanowska, „Otaku” – zarys znaczenia terminu / 19

Agata Sutkowska, Tworzenie mangi w Polsce / 37

Mateusz Żebrowski, Anime inne niż wszystkie, czyli o „Tajemniczych Złotych Miastach” i ich recepcji przez polskiego telewidza / 75

Klaudia Rachubińska, Nawet beksy mogą być bohaterkami. O emancypacyjnym potencjale „Czarodziejki z Księżyca” / 95

Natalia Dmitruk, Fanki „yaoi” na gruncie polskim. Miejsce „yaoistki” w fandomie mangi i anime / 117

Katarzyna Marak, Mangi „yaoi” w Polsce. Charakterystyka fandomu / 137

Aldona Kobus, Opowiadanie „yaoi”. Hybrydowe gatunki w polskiej twórczości fanowskiej / 157

Miłosz Markocki, Przedstawienie gier MMORPG w anime – „Log Horizon” vs „Sword Art Online” / 181

Dariusz Brzostek

Aldona Kobus

Katarzyna Marak

Miłosz Markocki