Profesor nauk humanistycznych, pracuje na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu; główne obszary badań to antropologia literatury, studia nad dzieciństwem, fantastyka naukowa i literatura XX i XXI wieku. Jest autorem czterech książek: Proza niefikcjonalna w edukacji polonistycznej ucznia szkoły średniej [1855-1939] (Toruń 2003), Jan Rymarkiewicz – XIX-wieczny humanista (Toruń 2006), Czytanie przyszłości. Polska fantastyka naukowa dla młodego czytelnika (Toruń 2009), Człowiek w przestrzeniach szkoły. Studium antropologiczne (Toruń 2014). Współredagował cztery książki zbiorowe, m.in.: Edukacja polonistyczna i literatura (Toruń 2000), Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji (Toruń 2007).
Dziecko w świecie ruchomych obrazów
Czwarta publikacja z serii „Biblioteczka Dziecięca” zawiera kilkanaście artykułów poświęconych rozmaitym zagadnieniom związanym z filmem, telewizją oraz nowymi mediami, w których dziecko albo pojawia się jako temat, albo jest ich odbiorcą. Fenomen ruchomych obrazów, wyrastający na Zachodzie z wielowiekowych doświadczeń związanych z camera obscura oraz z medium fotografii, dziś pełni ważną kulturotwórczą funkcję i w istotny sposób przyczynia się do wzbogacenia szeroko pojętej sztuki adresowanej do młodego widza. Ponadto filmy dokumentalne i fabularne w ciągu XX wieku stały się znakomitymi środkami, za pomocą których reżyserzy, scenarzyści i aktorzy opowiadają o problemach dziecka lub budują zmetaforyzowany obraz dzieciństwa, wykorzystujący elementy autobiograficzne i wspomnieniowe. Odrębne miejsce w kulturze Zachodu zajmuje telewizja, będąca nie tylko – wbrew temu, co powszechnie się sądzi – źródłem rozrywki kierowanej do nieletniego widza, wiele europejskich stacji, jak choćby z Wielkiej Brytanii (BBC), Finlandii (YLE) czy Francji (France 5), oferuje bowiem także wartościowe programy edukacyjne.
Książka Dziecko w świecie ruchomych obrazów ma charakter monograficzny w tym sensie, że główny wątek rozważań wszystkich autorów dotyczy tego, jak media oparte na języku filmowym kształtują narrację o dziecku i dzieciństwie oraz w jakie wchodzą związki z innymi sztukami, przede wszystkim z literaturą. Z perspektywy dokonującej się w XXI wieku komunikacyjnej rewolucji, której efektem jest bogaty obszar digital culture, ponadstuletni dorobek filmowy oraz – nieco mniejszy – telewizyjny o dziecku i dla dziecka wciąż domaga się w polskich badaniach filmoznawczych, kulturoznawczych i literaturoznawczych analiz o szczegółowym i syntetycznym charakterze.
Oddając do rąk Czytelnika niniejszą publikację, redaktorzy mają nadzieję, że podjęte w niej problemy w istotny sposób wzbogacą dotychczasową wiedzę na temat dziecka i dzieciństwa konstruowanego za pomocą języka ruchomych obrazów.
Słowo od redaktorów / 7
Maciej Wróblewski
Dziecko w świecie ruchomych obrazów. Zarys problemu / 9
Sylwia Kołos
Dziecko i dzieciństwo na ekranie w XIX i XX wieku. Rekonesans/ 27
Aldona Ossowska-Zwierzchowska, Piotr Zwierzchowski
W przestrzeni nie dla dziecka: „Jestem zły”, „Dzieci z Leningradzkiego”, „Nadejdą lepsze czasy” / 45
Kaja Łuczyńska
Boczne drzwi: współczesne i historyczne problemy polskiej edukacji filmowej / 59
Monika Flang
Wpływ programów rozrywkowych i edukacyjnych dla dzieci i młodzieży na kształtowanie tożsamości narodowej i kulturowej – na przykładzie Wielkiej Brytanii, Finlandii i Polski / 77
Bartłomiej Nowak
Dzieciństwo osób LGBT w wybranych współczesnych filmach / 99
Piotr Skrzypczak
Dziecko i pies zawsze będą lepsze przed kamerą? Niewinni bohaterowie filmów Andrzeja Wajdy / 113
Elżbieta Kruszyńska
Filmowe dziecko według prozy Adama Bahdaja / 133
Justyna Wróblewska
Muzyka w filmach o Harrym Potterze / 145
Marcel Woźniak
Kino dla dzieci. Aspekty preprodukcji, produkcji i dystrybucji filmów w Polsce / 165
Maciej Wróblewski
Maska, czyli immersyjne dzieciństwo w serwisie YouTube / 175
Radosław Osiński
O powadze i niepowadze krytyki filmowej. Informacja / 195
Maciej Wróblewski
- Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji
- Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji
- Jan Rymarkiewicz - dziewiętnastowieczny humanista
- Polonistyczne drogi. Księga jubileuszowa poświęcona profesorowi Władysławowi Sawryckiemu w 70. rocznicę urodzin
- Czytanie przyszłości. Polska fantastyka naukowa dla młodego odbiorcy
- Edukacja polonistyczna w obliczu przemian kulturowych Europy dawniej i dziś
- Człowiek w przestrzeniach szkoły. Studium antropologiczne
- O kondycji człowieka w polskiej literaturze najnowszej
- Literatura i maszyna
- Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media
- Teatr i dramat dla dzieci i młodzieży
- Nie tylko Lem. Fantastyka współczesna
- Dziecko w świecie ruchomych obrazów
- Doświadczanie dzieciństwa. Studium z antropologii literatury
- Litteraria Copernicana 4(36)/2020: Tyrmand
- „... a małe dzieci do ognia wrzucali”. Antologia wypracowań szkolnych (1945–1946) na temat II wojny światowej
Sylwia Kołos
adiunkt w Zakładzie Filmu i Kultury Audiowizualnej (Katedra Kulturoznawstwa) UMK. Autorka książki Nowe kino szekspirowskie. Adaptacje sztuk Williama Szekspira w kinie lat 90-tych XX wieku i współredaktor tomu Biografistyka filmowa. Ekranowe interpretacje losów i faktów. W kręgu jej głównych zainteresowań znajdują się zagadnienia związane z filmowymi adaptacjami literatury, biografiami filmowymi (zwłaszcza artystów), kinem włoskim, poetyką scenariusza filmowego, filmowymi wizerunkami współczesnych miast Europy i Azji, współczesnym serialem filmowym. Autorka broszur do Filmoteki Szkolnej (projektu PISF i Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego).
- Obrazy dookoła świata. Postrzeganie i prezentowanie kultur w dobie transkulturowości
- Litteraria Copernicana 2(14)/2014: Japonia
- Spotkania w przestrzeni idei - słów - obrazów. Księga pamiątkowa dedykowana prof. dr hab. Zofii Mocarskiej-Tycowej