Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media

Książka Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media wyrosła z przekonania jej autorów i redaktorów, że przemiany cywilizacyjne i kulturowe w zakresie technik komunikowania mają istotny wpływ na model czy wzorzec sztuki, w tym również sztuki dla dzieci i młodzieży. Rewolucja informatyczna i dominacja multimediów z jednej strony, z drugiej zaś mniejsza aktywność czytelnicza dorosłych i dzieci skłaniają do refleksji nad tym, co jest naprawdę ważne dla tych i kolejnych pokoleń młodych ludzi. Autorzy niniejszej publikacji zgodnie wychodzą z założenia, że sztuka – literatura, film, muzyka – mają zasadniczy wpływ na postawę i zachowanie dziecka, które dorasta w globalizującym się świecie. Nic zatem nie zwalnia artystów z konieczności dbania o artystyczny i intelektualny poziom tworzonych artefaktów; dotyczy to także zjawisk kultury czy sztuki popularnej, reprezentowanej przez gry komputerowe, przez portale internetowe dedykowane dzieciom. Ocena tego wszystkiego to zadanie nie tylko krytyków sztuki, ale także naukowców, zajmujących się na co dzień wybranymi zjawiskami kultury dziecięcej, w tym przede wszystkim sztuki.

Nowe media w niniejszej książce nie są traktowane jako (jedyne) źródło przyczyniające się do spadku czytelnictwa i obniżenia poziomu wielu artefaktów adresowanych do dziecięcego odbiorcy. Niewątpliwie język nowych mediów przekształca język sztuki i poddaje go swoistej „obróbce” technologicznej. Pewne subtelne treści, związane choćby ze sferą duchową, moralną, imaginacyjną, trochę inaczej funkcjonują w przekazie multimedialnym niż w literaturze czy teatrze. Nie znaczy to jednak, że przekaz artystyczny w formie elektronicznej musi być gorszy czy nawet szkodliwy dla dziecka. Na pewno tak nie jest i wiele zależy od artystycznego poziomu, pomysłowości twórców współczesnej sztuki dla dzieci i młodzieży. Język nowych mediów jedynie ułatwia tworzenie oraz dystrybuowanie treści, czyni je atrakcyjniejszymi wizualnie. Sprzyja również rozwiązaniom prostym czy nawet prostackim w zakresie choćby fabuły i użytych środków artystycznych.

W książce Sztuka dziecięca i młodzieżowa a nowe media czytelnik znajdzie interesujące rozważania na temat literatury ujętej w formę elektroniczną, na temat szeroko rozumianej sztuki obrazu (filmu, ilustracji, książki obrazkowej), na temat muzyki i gry komputerowej. Podmiotem scalającym wszystkie zgromadzone w niniejszej książce artykuły jest dziecko – młodsze i starsze – które wciąż potrzebuje kontaktu ze sztuką. Być może nie w pełni świadomie odczuwa, że słuchanie, oglądanie, czytanie, wchodzenie w interakcję z kreacjami światów niewerystycznych i werystycznych jest w życiu ważne i w jakimś sensie kształtujące emocje, wrażliwość, smak estetyczny.

Autorzy niniejszej książki, adresowanej do nauczycieli, pedagogów, psychologów, bibliotekarzy, postawili sobie także praktyczne zadanie, by wskazać czytelnikowi punkty węzłowe współczesnej sztuki kierowanej do dziecka, by pomagać zorientować się dorosłym w tym, co w niej wartościowe i ważne. 

Znikanie dziecięcego czytelnika? W stronę „nowomedialnego dzieciństwa” (Maciej Wroblewski) / 7

Dziecko w kulturze słowa elektronicznego
Miłosz Kłobukowski, Wtajemniczenie w kulturę. Literatura dziecięca i młodzieżowa wobec szans, wyzwań i zagrożeń nowych mediów / 17
Aleksandra Szwagrzyk, Stare (vs.) nowe: literatura dla młodych odbiorców a dyskurs nowych mediów / 31
Weronika Kostecka, Bohaterowie polskiej prozy dla dzieci i młodzieży jako użytkownicy nowych mediów. Rekonesans / 39
Agnieszka Kulig, Pokolenie social media – między codziennością a fikcją literacką (na przykładzie Wszystkich lajkow Marczuka Pawła Beręsewicza) / 53
Dominik Borowski,  Jak w nowych mediach promuje się czytelnictwo wśród dzieci i młodzieży? Wybrane przykłady / 63
Elżbieta Kruszyńska,  Literatura dla dzieci i młodzieży w nowej rzeczywistości, nowa rzeczywistość w literaturze dla dzieci i młodzieży / 75
Katarzyna Kotaba,  Interaktywne książki dla dzieci na urządzenia mobilne / 89
Lidia Urbańczyk,  Intermedialność horrorów dla niedorosłych odbiorców / 101
Małgorzata Rauch,  „Inter” i „hiper” na lekcjach języka polskiego – teoretyczne i pragmatyczne aspekty zagadnienia z perspektywy polonisty / 117
Maciej Wroblewski,  E-book jako czytelnicze doświadczenie młodzieży / 127

Dziecko w kulturze obrazu
Marta Baszewska,  Tradycyjne i nowoczesne ilustracje a psychologia odbioru literatury dziecięcej/ 139
Marta Woszczak,  Książka, e-book, aplikacja; papier, czytnik, tablet – przemiany dziecięcej książki obrazkowej/ 153
Beata Gromadzka,  Rola książki obrazkowej i książki ilustrowanej w przygotowaniu do odbioru narracji intermedialnej/ 167
Jolanta Karwowska, Hanna Milewska Inicjacja w kulturę czytania. Multimedialne publikacje Fundacji Festina Lente/ 181

Dziecko w kulturze gry komputerowej
Emilya Ohar, Dorota Michułka,  Dziecko i gry we współczesnym świecie digital resources (sposoby percepcji) / 193
Artur Skweres,  Marketingowy pragmatyzm w hybrydycznej adaptacji Igrzysk Śmierci Suzanne Collins/ 213
Łukasz Grajewski, Uwagi o fabularności cyklu powieści i filmów o Harrym Potterze/ 227

Dziecko w kulturze dźwięku
Ewa Fabiańska-Jelińska,  Twórczość dla dzieci polskich kompozytorów muzyki współczesnej/ 245
Sonia Mrzygłocka, Płyta analogowa i audiobook. Dźwiękowe realizacje Kopciuszka / 253

Biogramy / 261

Maciej Wróblewski

Elżbieta Kruszyńska

Aleksandra Szwagrzyk