Straszna zbrodnia rodzonej matki. Polskie pieśni nowiniarskie na przełomie XIX i XX wieku
STRASZNA ZBRODNIA RODZONEJ MATKI to książka poświęcona pieśniom nowiniarskim, które byly publikowane w postaci druków ulotnych i opowiadały o niezwykłych, często sensacyjnych zdarzeniach - wojnach i bitwach, klęskach żywiołowych i katastrofach, morderstwach i samobójstwach. Gatunek ten jest ciekawym dokumentem swoistej mentalności XIX- i XX-wiecznych odbiorców jannarczno-odpustowej produkcji poetyckiej, dla których ważne było nie ty1e otrzymanie konkretnych i rzetelnych informacji na jakiś temat, co raczej potwierdzenie pewnych mitycznych prawd i wzorców oraz wysłuchanie interesującej i ekscytującej relacji, która pobudzała i momentalnie zaspokajała ich "naturalną" ciekawość i chęć uczestnictwa w niecodziennych zdarzeniach czy też potrzebę podglądania cudzych nieszczęść. W tym zakresie narracje nowiniarskie stanowią niewątpliwie wczesną formę prasy brukowej, swego rodzaju pierwowzór współczesnych tabloidów, które choć na pozór tak odmienne, w gruncie rzeczy wykorzystują komercyjnie te same mechanizmy społeczno-psychologiczne i te same "chwyty" literackie: pomieszanie realizmu i fantastyki, treści sensacyjnych i religijnych, makabry i sentymentalizmu.
Wstęp
Stan badań nad polską poezją jarmarczną
Cel i założenia pracy
Podstawa materiałowa
Rozdział 1. Podstawowe problemy badania poezji jarmarcznej
1.1. Problem granic literatury popularnej i poezji jarmarcznej
1.2. Problem podziałów i klasyfikacji
1.2.1. Klasyfikacje chronologiczne i tematyczne
1.2.2. Nurt kramarski i nurt brukowy
1.2.3. Klasyfikacja rodzajowo-gatunkowa Bohuslava Beneša
1.2.4. Pieśni religijne
1.2.5. Pieśni polityczne i patriotyczne oraz pieśni o wojnie
1.2.6. Zróżnicowanie i synkretyzm pieśniowych druków kramarskich
1.2.7. Próba podsumowania
1.3. Problem wariantywności i identyfikacji utworów
1.4. Problem wartościowania
Rozdział 2. Pieśni nowiniarskie - ogólna charakterystyka gatunku
2.1. Definicje słownikowe
2.2. Tematyka
2.3. Stosunek do rzeczywistości
2.4. Tytuły i incipity
2.5. Właściwości kompozycyjne
2.6. Czas, przestrzeń, postacie
2.7. Moralizatorstwo
2.8. Emocjonalizm
Rozdział 3. Konteksty
3.1. Pieśń nowiniarska w literaturze staropolskiej
3.2. Pieśń nowiniarska a pieśń dziadowska
3.3. Pieśń nowiniarska a ballada uliczna
3.4. Pieśń nowiniarska a Bänkelsang
Rozdział 4. Między modlitwą, reportażem i wyznaniem lirycznym
4.1. Nowiny lamentacyjno-religijne
4.2. Nowiny kronikarsko-reportażowe
4.3. Nowiny liryczno-sentymentalne
Rozdział 5. Między realizmem a cudownością
5.1. System motywacji
5.2. Model świata
Rozdział 6. Tematy - wątki - motywy
6.1. Historie kryminalne
6.2 Smutny los sierot
6.3. Nieszczęśliwi kochankowie
6.4. Powodzie, pożary, katastrofy
6.5. Wojna i polityka
Zakończenie
Bibliografia
Spis ilustracji
Indeks nazwisk
Summary
"Gadki z Chatki"
Karolina Chyła
Podcast Ogród w bibliotece – wiek XIX i inne przyjemności: https://www.youtube.com/watch?v=JGtAOGxzOxs.
Piotr Grochowski
Folklorysta i kulturoznawca, profesor w Katedrze Kulturoznawstwa UMK w Toruniu. Zajmuje się badaniem różnych form tradycyjnego folkloru słownego i XIX-wiecznej literatury popularnej oraz studiami nad funkcjonowaniem i przetwarzaniem tradycji w kulturze współczesnej i świecie technologii cyfrowych. Autor książek Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach, Straszna zbrodnia rodzonej matki. Polskie pieśni nowiniarskie na przełomie XIX i XX w. oraz Jarmark tradycji. Studia i szkice folklorystyczne. Redaktor i współredaktor tomów Netlor. Wiedza cyfrowych tubylców oraz Folklor w dobie Internetu; redaktor czasopisma „Lud”.
- Jarmark tradycji. Studia i szkice folklorystyczne
- O tym nie wolno mówić... Zagłada Żydów w opowieściach wspomnieniowych ze zbiorów Dionizjusza Czubali
- Dziady. Rzecz o wędrownych żebrakach i ich pieśniach
- Folklor w dobie Internetu
- Straszna zbrodnia rodzonej matki. Polskie pieśni nowiniarskie na przełomie XIX i XX wieku
Powiązane
![](/uploads/thumbs/65f17ef4b8875120519714.jpg?t=1710325492)
Bajka zwierzęca w tradycji ludowej i literackiej
Violetta Wróblewska, Adrian Mianecki![](/uploads/thumbs/65f17ee7e19dc633499565.jpg?t=1710325479)
Stworzenie świata w folklorze polskim XIX i początku XX wieku
Adrian Mianecki![](/uploads/thumbs/65f17f68bc580869638740.jpg?t=1710325608)
Mityczni obcy. Dzieci i starcy w polskiej kulturze ludowej przełomu XIX i XX wieku
Tomasz Kalniuk![](/uploads/thumbs/65f17ed820450295503453.jpg?t=1710325464)
Folklor w dobie Internetu
Piotr Grochowski, Gabriela GańczarczykInne z tej kategorii
![](/uploads/thumbs/667e9e763c40f843890964.jpg?t=1719574134)
Język polski w systemie edukacji Montessori na etapie wczesnoszkolnym
Maciej Futyma![](/uploads/thumbs/66693d3b0c6d9108744974.jpg?t=1718172987)
Do szarży marsz, marsz... Studia z dziejów kawalerii, t. 10
Aleksander Smoliński![](/uploads/thumbs/66604dc0021c3605961938.jpg?t=1717587392)
Sport: język, społeczeństwo, kultura. Tom II. Sport współczesna problematyka
![](/uploads/thumbs/6647380f113e5890464245.jpg?t=1715943439)