Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej
Krasiński wyjątkowo dobrze – jak sądzę – oddaje romantyczną myśl w ustawicznym ruchu i przemianach form. Polemizował z heglizmem, ale na trwale przejął z tego nurtu struktury triadyczne. Polemizował z oświeconym rozumem, ale uznał rozum sam w sobie, w duchu kantowskim, jako istotne narzędzie poznania, bez którego nie sposób kształtować wolę własną i treści duchowe. Pozornie odrzucał panteizm, ale dostrzegał hegemonię natury w refleksji antropologicznej. Zarysowała się więc kolejna sprzeczność między głębokim religijnym światopoglądem a ortodoksją katolicką, której deklarował wierność. […] Krasiński znakomicie oddaje – powtórzmy – dylematy dziewiętnastowiecznego świata, w którym rodziła się nowoczesność. Nasza nowoczesność. Zrozumienie tamtego czasu pozwala nam lepiej pojąć i czas nam dany. Dlatego światła i cienie myśli romantycznej Zygmunta Krasińskiego wydają się tak ważne. […] Krasiński wymyka się co rusz ustalonym schematom. Pozornie uwikłany tylko w strukturę myślenia konserwatywnego, co chwila z niego umyka. Przemiany, ruch, dynamika myśli, dychotomiczność i otwartość cechują jego literackie (!) filozofowanie. […] Możliwe, że sporo tekstów pomieszczonych w tej książce zawiera jednoznaczne tezy czy ostateczne wyjaśnienia. Trudno. Porażki intelektualne są wpisane w przestrzeń dysputy intelektualnej. Są nawet warunkiem koniecznym wszelkiej prawdziwej wymiany poglądów. Jedno jest pewne. Warto ponawiać interpretację tekstów Krasińskiego oraz prowadzić dialog z tym nieco zapoznanym dziś poetą filozofującym.
Ze wstępu Mirosława Strzyżewskiego
Wstęp / 7
Olaf Krysowski
„Zamęt, skąd światło Chrystusa wybłysło”. Gnostycki mit początku w twórczości Zygmunta Krasińskiego / 11
Michał Sokulski
Apokaliptyczna wizja dziejów w Nie-Boskiej komedii / 37
Iwona Łapińska
Znieść piekło – „wieczność nieszczęśliwą”. O idei apokatastazy osobowej w Irydionie / 59
Agata Wąsacz
„Wielki człowiek” – Napoleon w pismach Zygmunta Krasińskiego / 79
Grzegorz Kubski
Psalmy przyszłości – historia zbawienia / 97
Włodzimierz Toruń
Pęknięta kopuła? Krasiński wobec pontyfikatu Grzegorza XVI / 123
Magdalena Saganiak
Zygmunta Krasińskiego Kilka słów o Juliuszu Słowackim a zagadnienie istoty języka i poezji / 143
Bartłomiej Kuczkowski
Magnetyczność Zygmunta Krasińskiego. Problematyka i tekst / 171
Adrian Kołtoniak
Recepcja twórczości Zygmunta Krasińskiego w „Tygodniku Ilustrowanym” w latach 1898–1907 / 193
Henryk Gradkowski
„Trójgłos” Juliusza Kleinera o Zygmuncie Krasińskim / 209
Gabriela Matuszek
Zygmunt. Zapomniana powieść Aliny Świderskiej / 221
Marcin Lutomierski
Krasiński w „polskim Londynie”. Na łamach powojennych „Wiadomości” / 239
Spotkania z Krasińskim w Opinogórze: 18–21 kwietnia 2012 roku / 255
Indeks osobowy / 269
Krzysztof Lubczyński
[...] Komu rekomendować tę lekturę? Ile osób może interesować twórczość i postać Zygmunta Krasińskiego? To pytania retoryczne, ale przecież kiedyś także poza moim wyobrażeniem było takie zainteresowanie. A jednak stało się. Stał się dla mnie jednym z najważniejszych autorów z kręgu dawnej literatury polskiej, twórcą tak przenikliwym i proroczym, że ciągle całe obszerne fragmenty jego dzieł można czytać jako prefiguracje naszej współczesności. Mickiewicz był od niego większym poetą, pisał piękniejsze wiersze, piękniej jako poeta „śpiewał”. ale jego tak współcześnie jak Krasińskiego jednak się nie czyta. Jeśliby więc ktoś chciał na nowo układać hierarchię wielkich polskich romantyków, powinien to poważnie wziąć pod uwagę. Fragment rekomendacji: Romantyczny intelektualizm czy intelektualny romantyzm? https://pisarze.pl/2020/03/03/rekomendacje-ksiazkowe-krzysztofa-lubczynskiego-252/
Mirosław Strzyżewski
Prof. dr hab., historyk literatury i edytor, pracuje w Katedrze Edytorstwa i Literatury Polskiej UMK, autor książek: "Działalność krytyczna Maurycego Mochnackiego" (1994), "Michał Podczaszyński. Zapomniany romantyk" (1999), "Maurycy Mochnacki. Rozprawy literackie" (2000; 2 wyd. - 2004), "Mickiewicz wśród krytyków. Studia o przemianach i formach romantycznej krytyki w Polsce" (2001), "Henryk Elzenberg i literatura" (2003), "Romantyczna nieskończoność. Studium identyfikacji pojęcia" (2010), ,,Romantyczne sfery muzykalne" (2010); redaktor naukowy tomów zbiorowych: "Polska krytyka literacka w XIX w." (2005), "Z warsztatu edytora dzieł romantyków" (2008), "Rozmaitości warsztatowe" (2010), "Dyskursy krytycznoliterackie 1764-1918. Wokół "Słownika polskiej krytyki literackiej"; redaktor naukowy "Dzieł zebranych" Zygmunta Krasińskiego (2017). Twórca i Przewodniczący Rady Naukowej czasopisma "Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie"; ponadto autor wielu rozpraw, artykułów, recenzji i szkiców krytycznoliterackich. Dyrektor Wydawnictwa Naukowego UMK.
___
Mirosław Strzyżewski (born 1961) is a professor, literary historian, editor, literary critic, researcher at the Institute of Polish Literature at Nicolaus Copernicus University in Toruń, director of Nicolaus Copernicus University Press, head of the Section of Textology and Editing of Literary Works, author of research projects, co-editor of Słownik krytyki literackiej w Polsce, leader of the research team working on the new critical edition of Zygmunt Krasiński’s literary works, founder and editor of Sztuka Edycji (the only Polish academic journal dedicated to the issues of editing and textual criticism), author of monographs, editorial studies as well as numerous scientific and critical literary papers.
- Mickiewicz wśród krytyków. Studia o przemianach i formach romantycznej krytyki w Polsce
- Romantyczna nieskończoność. Studium identyfikacji pojęcia
- Rozmaitości warsztatowe
- Romantyczne sfery muzykalne. Literackie konteksty idei "musica instrumentalis"
- Dyskursy krytycznoliterackie 1764-1918. Wokół "Słownika polskiej krytyki literackiej", t. 2
- Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie 1(1)/2011. Dziewiętnastowieczne edycje
- Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie 2(3)/2012. Autografy i edycje. Wokół tekstów Zygmunta Krasińskiego
- Zygmunt Krasiński. W świetle i cieniu myśli romantycznej
- Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie 1-2(6)2014. Zygmunt Krasiński - edycje i interpretacje
- Zygmunt Krasiński. Varia tekstowe i tekstologiczne
- Music and Infinity. Studies in Polish Romanticism
- Słownik polskiej krytyki literackiej 1764–1918. Pojęcia – terminy – zjawiska – przekroje, t. 1–2
- O żużlu i wokół żużla. Rozmowy z Wojciechem Żabiałowiczem
- Existence, Aesthetics, Criticism. Studies in Polish Romanticism
- Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie 1(19)2021: Tradycja a wymogi współczesności w pracy edytora
- Zygmunt Krasiński w Europie. Rekonesans
- Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie 2(24)2023: Edycje romantyków – interpretacje romantyzmu