In memoriam honoremque Casimiri Jasiński

Dnia 13 sierpnia 1997 roku, przygotowując krótką notatkę prasową i żegnając się z moim Nauczycielem, pisałem:

W środę, 13 sierpnia, społeczność akademicka pożegnała w Toruniu profesora Kazimierza Jasińskiego, jednego z najwybitniejszych znawców polskiego i europejskiego średniowiecza. Urodzony 12 grudnia 1920 roku w Jankowicach (wówczas woj. pomorskie), uczęszczał do Gimnazjum i L iceum im. Jana III Sobieskiego w Grudziądzu. W okresie powojennym związał się z U niwersytetem Mikołaja Koperniku w Toruniu, gdzie osiągnął wszystkie akademickie stopnie, z profesurą zwyczajną włącznie. Należał do licznych towarzystw naukowych. Był znawcą nauk pomocniczych historii. Publikował prace z zakresu dyplomatyki i chronologii historycznej. Ze szczególnym zamiłowaniem uprawiał studia nad genealogią dynastyczną, pozostawiając po sobie wiele znakomitych rozpraw, obejmujących swoim zakresem obszar całej Europy. Zajmował się tez dziejami średniowiecznego Pomorza, w tym także średniowiecznego Gdańska, należąc w tym zakresie do niezaprzeczalnych autorytetów i prowadząc liczne dyskusje. Jego studia nad dziejami Śląska i trzytomowy Rodowód Piastów Śląskich są zaliczane do dzieł wybitnych. Dzieło Rodowód Piastów pozostaje niestety nieukończone. Po ostatnim tomie poświęconym pierwszym Piastom oczekiwaliśmy na tomy poświęcone Piastom Mazowieckim i Wielkopolskim. W ostatnim okresie życia pracował intensywnie nad Rodowodem Piastów Mazowieckich, przerywając to dla recenzowania przewodów doktorskich, habilitacyjnych i profesorskich. Proszono go o te recenzje, znając i podziwiając jego takt, rozwagę i mądrość nie tylko w dyskusjach naukowych, ale i w codziennych kontaktach. Kolegów i uczniów zadziwiał opanowaniem warsztatu naukowego, będąc niewątpliwym mistrzem w jego stosowaniu. Jako kierownik Zakładu Nauk Pomocniczych Instytutu Historii i Archiwistyki współtworzył to, co się dzisiaj nazywa Toruńską Szkołą Mediewistyczną. Posiadał wyjątkowy dar zarażania swoją pasją młodych ludzi, budząc zarazem respekt swoją ogromną erudycją , orientacją w najróżniejszych tematach, źródłach i literaturze. Prawdziwą przyjemnością była obecność na jego ćwiczeniach, seminariach. Dla wielu z nas nazywanie siebie uczniem Profesora Kazimierza Jasińskiego to zaszczyt i powód do dumy. Zadziwiał nas swoją pracowitością, twórczą odwagą, znakomitą kondycją intelektualną i psychiczną oraz umiłowaniem wypraw do lasu, w których Mu towarzyszyliśmy, ciesząc się kontaktami z Nim. Bardzo chcielibyśmy go nie zwieść.

Z perspektywy dziesięciu lat po pożegnaniu z Nim dobrze jest móc pisać, że wyrażane przez Niego w publikacjach poglądy z reguły się ostały, a jego warsztatowa wirtuozeria nadal imponuje badaczom wieków średnich. Jego uczniowie są obecni w międzynarodowych dyskusjach i wielkich projektach
naukowych, korzystając z otrzymanego za Jego sprawą przygotowania warsztatowego. Pamięć o nim wydaje się pamięcią o Wieku Złotym toruńskich nauk pomocniczych historii, rodząc jednocześnie nadzieję na jego renesans po długim okresie dyskusji nad istotą obecnie obserwowanego kryzysu.

Tytułem wprowadzenia - Jarosław Wenta/7
Bibliografia prac Profesora Kazimierza Jasińskiego za lata 1950-1997 - Ireneusz Czarciński /9
Henryk Samsonowicz - Trzy rodzaje źródła: głos, obraz, pismo /25
Jan Tęgowski - Perspektywy badań nad genealogią dynastyczną w Polsce /35
Zenon Piech - W drodze do podręcznika sfragistyki (staro)polskiej /47
Dariusz Dąbrowski - Miejsca pochówków Mścisławowiczów (XII-XIII w.) /79
Joachim Zdrenka - Zapisy genealogiczne książąt śląsko-ziębickich w rodzinnej Biblii Podiebradów /95
Janusz Grabowski - Dokument starosty krzyżackiego, Jana z Narzymia-Hannusa von Wildenau z 6 X 1395 roku /105
Roman Stelmach - Toruniana zachowane w zbiorach Archiwum Państwowego we Wrocławiu /121
Błażej Śliwiński - Rola i znaczenie grodu w Sartowicach w pierwszej połowie lat 40. XIII wieku /131
Edward Rymar - Wojna z Brandenburgią (1299) przyczyną upadku rządów Władysława Łokietka? /141
Marek Cetwiński - Radków, grudzień 1425 roku: wspólnota w godzinie próby /167
Piotr Oliński - Społeczne uwarunkowania zapisów testamentowych w średniowiecznym Elblągu /181
Jan Szymczak - Grzyby, ryby i polewki na średniowiecznym stole i w kotle obozowym /193
Franciszek Sikora - Dyplomatyka i łowy, lecieństwo i pszczoły. Z dziejów Puszczy Radłowskiej w średniowieczu /207
Antoni Barciak - Dorobek naukowy Profesora Kazimierza Jasińskiego i perspektywy badań nad średniowiecznym Śląskiem /249
Stanisław Szczur - Zjazd praski Kazimierza Wielkiego z 1341 roku /257
Alicja Szymczakowa - Współwłaściciele Burzenina nad Wartą w późnym średniowieczu /277
Rościsław Żerelik - Litera „W" w symbolice miejskiej. Mały herb Wrocławia /291

Piotr Oliński

Jarosław Wenta