Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej, t. 5

Spis treści
Od redakcji (Wojciech Chudziak)
Wojciech Chudziak: Stan badań nad wczesnym średniowieczem ziemi chełmińskiej - główne tezy i perspektywy badawcze
Dorota Bienias: Przeobrażenia środowiska przyrodniczego we wczesnym średniowieczu na ziemi chełmińskiej
Jacek Bojarski: Stan i potrzeby badań mikroregionalnych na Pojezierzu Chełmińsko-Dobrzyńskim. Wczesnośredniowieczne mikroregiony osadnicze na ziemi chełmińskiej
Violetta Stawska: Cmentarzyska wczesnośredniowieczne z ziemi chełmińskiej w świetle najnowszych badań
Daniel Makowiecki: Z badań nad gospodarką zwierzętami na ziemi chełmińskiej we wczesnym średniowieczu
Dariusz Poliński: Stan i perspektywy badań nad wczesnośredniowiecznym garncarstwem ziemi chełmińskiej
Jacek Kowalewski: Kontakty regionalne ziemi chełmińskiej we wczesnym średniowieczu w świetle struktury miejscowych depozytów srebrnych
Kazimierz Grążawski: Gród kasztelański w Michałowie na tle przemian osadniczych wschodniej części ziemi chełmińskiej

Od redakcji
Oddajemy do rąk Państwa kolejny, piąty już tom "Studiów nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej" będący pokłosiem uroczystej sesji naukowej z okazji 45-lecia pracy prof. dr. bab. Jerzego Olczaka, redaktora naukowego pierwszych dwóch tomów niniejszego wydawnictwa. W dniu 6 kwietnia 2000 roku w Sali Złotej Pałacu Dąmbskich w Toruniu odbyło się uroczyste wręczenie Panu Profesorowi Księgi Jubileuszowej wydanej w ramach serii Instytutu Archeologii UMK w Toruniu "Archaeologia Historica Polona", tom 8 pt. "Źródła archeologiczne i ich treści" (Toruń 2000). Na sesji wygłoszono również referaty dotyczące przemian przyrodniczych i kulturowych zachodzących na ziemi chełmińskiej we wczesnym średniowieczu. Wszystkie wystąpienia przygotowane w formie artykułów znalazły się w niniejszym tomie. Otwiera go opracowanie Wojciecha Chudziaka zawierające ogólne podsumowanie, zrealizowanych w ostatniej dekadzie minionego stulecia, badań nad wczesnym średniowieczem. Przedstawiono w nim również główne tezy i perspektywy badawcze. W kolejnym artykule pióra Doroty Bienias w ogólnych ramach zaprezentowano aktualny stan wiedzy dotyczącej środowiska przyrodniczego międzyrzecza Wisły, Drwęcy i Osy, będącego ostatnio przedmiotem licznych prac badawczych o charakterze interdyscyplinarnym. Szczegółowe omówienie stopnia rozpoznania wczesnośredniowiecznych mikroregionów osadniczych znaleźć natomiast można w artykule Jacka Bojarskiego, który porusza również wiele kwestii natury metodycznej. Stan badań nad cmentarzyskami ziemi chełmińskiej zaprezentowano w artykule Violetty Stawskiej. Autorka omawia poszczególne cmentarzyska, koncentrując się na zagadnieniu przeobrażeń zachodzących w obrządku pogrzebowym. Przedmiotem opracowania Daniela Makowieckiego jest wczesnośredniowieczna gospodarka hodowlana, łowiectwo i rybołówstwo; omówiono w nim aktualny stan wiedzy będący wynikiem szczegółowych analiz źródeł archeozoologicznych pozyskanych w trakcie badań archeologicznych na ziemi chełmińskiej. W kolejnym artykule Dariusz Poliński przedstawił natomiast stan i perspektywy badań nad wczesnośredniowiecznym garncarstwem ziemi chełmińskiej, w konkluzji podkreślając znaczny stopień zaawansowania studiów dotyczących tej problematyki. Jacek Kowalewski na podstawie analizy struktury skarbów srebrnych podjął się omówienia kontaktów regionalnych ziemi chełmińskiej w okresie piastowskim. Tom zamyka artykuł Kazimierza Grążawskiego dotyczący grodu kasztelańskiego, przedstawionego na tle procesów osadniczych zachodzących we wschodniej części ziemi chełmińskiej.

Wojciech Chudziak