Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.-18. Jahrhundert). Band 1

seria:Studienreihe der Polnischen Historischen Mission autorzy:

Renata Skowrońska, Helmut Flachenecker, Roman Czaja, Stanisław Roszak, Janusz Tandecki

redaktorzy: Janusz Tandecki

za darmo

Czytaj

36,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 36,00 zł

Rok wydania:2014 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:366 ISBN:978-83-231-3201-1

zobacz fragment

OPIS

In dem vorliegenden, ersten Band der „Studienreihe der Polnischen Historischen Mission“ wurden die Ergebnisse eines Forschungsprojekts vorgestellt, das unter dem Titel „Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.–18. Jahrhundert)“ in den Jahren 2012–2014 in Würzburg durchgeführt wurde. Im Fokus des Projekts standen historische Quellen mit persönlichem Charakter (unter anderen silva rerum, Memoiren, Tagebücher, Korrespondenzen) und die in den Werken dargestellten Selbst- und Fremdwahrnehmungsweisen, individuellen Interpretationen und Bewertungen der Welt. Der erste Teil des Projektes war eine internationale Tagung „Eine Quelle ständiger Missverständnisse? Selbst- und Fremdwahrnehmungen im Spiegel des polnischen und deutschen autobiographischen Schrifttums im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit“, die 2012 veranstaltet worden war. Die damals vorgestellten Referate wurden im „Bulletin der Polnischen Historischen Mission“, Nr. 8 (2013), veröffentlicht. Im Sommer 2013 fand der zweite Teil des Projekts statt. Das Thema wurde in drei Wissenschaftlerteams an unterschiedlichen Beispielen von historischen Quellen bearbeitet. Es fanden drei Workshops statt, während deren die Projektsteilnehmer die durchgeführten Forschungen präsentiert haben. Die damals vorgestellten Referate bilden die Grundlage der in diesem Band publizierten 19 Beiträge.

Das Projekt „Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.–18. Jahrhundert)“ wurde dank der Förderung der Deutsch-Polnischen Wissenschaftsstiftung (DPWS) und der Bayerischen Staatskanzlei ermöglicht.

SPIS TREŚCI

Vorwort / 7

Stanisław Roszak – Writing in a Private Space: three Case Studies / 11

Stefan Kwiatkowski – Ego-Dokument und Selbstzeugnis. Einige Bemerkungen zur Forschungspraxis / 31

Stefan Kwiatkowski – Zur Frage der Selbstreferentialität in der religiösen Sphäre am Beispiel der Akten der Heiligsprechung Dorotheas von Montau (1404–1406) / 47

Janusz Tandecki – Die mittelalterlichen Thorner Bürgertestamente als Ego-Dokumente / 65

Marcin Grulkowski, Beata Możejko, Sobiesław Szybkowski – Königliche Äußerungen über die Bürger. Die Briefe von Kasimir IV. der Jagiellone, Johann I. Albrecht und Alexander der Jagiellone an die Stadt Danzig / 85

Wojciech Mrozowicz – Zwischen Auslassung und Selbstkreierung. Die Teilnahme des Verfassers an Ereignissen und die Art und Weise ihrer chronikalischen Darstellung (an den Beispielen der spätmittelalterlichen und frühneuzeitlichen schlesischen Quellen) / 103

Julia Halbleib – Biographie als Selbstzeugnis. Christoph Scheurls Lebensbeschreibung des Nürnberger Propstes Anton Kress (1478–1513) / 113

Julia Możdżeń – Handelsbuch – Hausbuch – Gedenkbuch: Bücher mit gemeinsamer Genese oder mit heterogenen Schrifttumsformen? Das Beispiel einiger Danziger Handelsbücher / 133

Agnieszka Wieczorek – The Image of the World as seen by Missionaries from the Congregation of the Mission of St. Vincent de Paul based on 17^th and 18^th c. correspondence and missionary books / 151

Marta Sikorska – Cookery books and Identity: a vision of the world through Polish and German Cookery Books from the 16^th and 17^th centuries / 163

Magdalena Liliana Figurniak – Ego-documents in the Correspondence of the Zamoyski Family from the Period of the Chancellor Line (Jan ‘Sariusz’, Tomasz, Jan ‘Sobiepan’ Zamoyski) / 181

Adam Perłakowski – Immer für sich Fremde. Polen und der Dresdner Hof in der Zeit August II. und August III. von Wettin / 197

Katarzyna Pękacka-Falkowska – Living and Dying it the Time of Plague: Introductory Remarks on Terror and Fear in Plagued-Stricken Thorn / 213

Joanna Orzeł – Józef Jerzy Hylzen’s Diary as an Example of an Ego-Document / 233

Stefanie Neumeister – Das erste Reisetagebuch (1753–1757) des sephardischen Rabbiners Chaim Joseph David Asulai und die Darstellung aschkenasischer Lebenswelten im Alten Reich / 247

Anuschka Tischer – Ausgewählte Selbstzeugnisse kurländischer Adeliger aus dem 18. Jahrhundert. Identitätssuche zwischen polnischer Herrschaft, deutscher Kultur und baltischer Heimat / 269

Monika Michalska – Der territoriale Herrscher und seine Beamten im Licht eines Klostertagebuchs der Grüssauer Äbte aus dem 18. Jahrhundert / 287

Miloš Řezník – Formierung der Galizien-Stereotype und die Adelskritik in der Habsburgermonarchie. Zur Rolle der Reiseberichte und „Briefe“ aus dem späten 18. Jahrhundert / 305

Wiesława Duży – Authors of Polish Memoirs from the Turn of 18^th and 19^th Centuries Concerning Old Age: the Functions of Memoirs / 349

Recenzje

Autorzy

Renata Skowrońska

absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się historią wielkich miast w państwie Zakonu Krzyżackiego w Prusach, ze szczególnym uwzględnieniem elit politycznych tych ośrodków w XV wieku. Zajmuje się również dziejami szkolnictwa średniego w Królestwie Pruskim w XIX stuleciu. Od 2009 roku kierowniczka Polskiej Misji Historycznej przy Uniwersytecie Juliusza Maksymiliana w Würzburgu.

Książki autora:

- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 7/2012: Różne drogi odbudowy
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 8/2013: Źródło nieustannych nieporozumień?
- Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.-18. Jahrhundert). Band 1
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 9/2014: Dzieje ludności żydowskiej
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 6/2011: Uniwersytet i archiwum
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 10/2015: W podróży szlakami pątniczymi
- Leben zwischen und mit den Kulturen. Studien zu Recht, Bildung und Herrschaft in Mitteleuropa. Band 2
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 11/2016: Kryzysy – konflikty – konsolidacje
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 12/2017: Między Sacrum i Profanum
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 13/2018: Wolność poddanych. Tolerancja i przymus jako taktyka w polityce władców
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 14/2019: W drodze do nowych brzegów. Miasto i rzeka w transregionalnym europejskim dyskursie
- Schriftlichkeit. Beschreibung und Interpretation von Quellen. Festschrift zum 70. Geburtstag von Professor Janusz Tandecki. Band 3
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 15/2020
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 16/2021
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 17/2022
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 18/2023

Helmut Flachenecker

kierownik Katedry Historii Frankonii na Uniwersytecie w Würzburgu. Interesuje się edytorstwem źródeł historycznych i historią średniowiecznych miast i zakonów, a także historią porównawczą regionów (np. Frankonia - Śląsk). W latach 1997-2002 kierownik projektu badawczego „Germania Sacra" realizowanego przez dawny Max-Planck-Institut für Geschichte w Göttingen.Członek rady naukowej Polskiej Misji Historycznej w Würzburgu.

Książki autora:

- Editionswissenschaftliches Kolloquium 2011: Quellen Kirchlicher Provenienz Neue Editionsvorhaben und Aktuellle EDV-Projekte
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 7/2012: Różne drogi odbudowy
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 8/2013: Źródło nieustannych nieporozumień?
- Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.-18. Jahrhundert). Band 1
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 9/2014: Dzieje ludności żydowskiej
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 6/2011: Uniwersytet i archiwum
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 10/2015: W podróży szlakami pątniczymi
- Leben zwischen und mit den Kulturen. Studien zu Recht, Bildung und Herrschaft in Mitteleuropa. Band 2
- Editionswissenschaftliches Kolloquium 2017: Quelleneditionem zur Geschichte des Deutschen Ordens und anderer geistlicher Institutionen
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 11/2016: Kryzysy – konflikty – konsolidacje
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 12/2017: Między Sacrum i Profanum
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 13/2018: Wolność poddanych. Tolerancja i przymus jako taktyka w polityce władców
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 14/2019: W drodze do nowych brzegów. Miasto i rzeka w transregionalnym europejskim dyskursie
- Schriftlichkeit. Beschreibung und Interpretation von Quellen. Festschrift zum 70. Geburtstag von Professor Janusz Tandecki. Band 3
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 15/2020
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 16/2021
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 17/2022
- Biuletyn Polskiej Misji Historycznej. Bulletin der Polnischen Historischen Mission 18/2023

Roman Czaja

Książki autora:

- Vergangenheit und Gegenwart der Ritterorden. Die Rezeption der Idee und die Wirklichkeit
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 12 (2003). Die Ritterorden in der europäischen Wirtschaft des Mittelalters
- Das Bild und die Wahrnehmung der Stadt und der standtischen Gesellschaft im Hanseraum im Mittelalter und in der frühen Neuzeit
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 14 (2007). Die Ritterorden als Träger der Herrschaft: Territorien, Grundbesitz und Kirche
- Grupy rządzące w miastach nadbałtyckich w średniowieczu
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 15 (2010). Die Rolle der Schriftlichkeit in den Geistlichen Ritterorden des Mittelalters
- Städtelandschaften im Ostseeraum im Mittelalter und in der Frühen Neuzeit
- Konfliktbewältigung und Friedensstiftung im Mittelalter
- Świecie. Atlas historyczny miast polskich, t. 1: Prusy Królewskie i Warmia, z. 6
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 18 (2013)
- Zakon krzyżacki w Prusach i Inflantach. Podziały administracyjne i kościelne w XIII-XVI wieku
- Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.-18. Jahrhundert). Band 1
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 17 (2012)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 16 (2011). Die Ritter Orden in um Bruchsund Krisen Zeiten. The military orders in times of change and crisis
- Ziębice. Atlas historyczny miast polskich, t. IV: Śląsk, z. 16
- Chojnice. Atlas historyczny miast polskich, t. I: Prusy Królewskie i Warmia, z. 7
- Ostróda. Atlas historyczny miast polskich, t. III: Mazury, z. 2
- Bochnia. Atlas historyczny miast polskich, t. V: Małopolska, z. 4
- Mrągowo. Atlas historyczny miast polskich, t. III: Mazury, z. 3
- Ząbkowice Śląskie. Atlas historyczny miast polskich, t. IV: Śląsk, z. 17
- Włocławek. Atlas historyczny miast polskich, t. 2: Kujawy, z. 3
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 19 (2014)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 20 (2015)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 22 (2017)
- Malbork. Atlas historyczny miast polskich, t. 1: Prusy Królewskie i Warmia, z. 5
- Koronowo. Atlas historyczny miast polskich, t. II: Kujawy, z. 2
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 21 (2016)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 23 (2018)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 24 (2019)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 25 (2020)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 26 (2021)
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 27 (2022)

Stanisław Roszak

Pracuje w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu. Specjalizuje się w historii kultury nowożytnej oraz dydaktyce historii. Przez wiele lat pełnił funkcję przewodniczącego Komitetu Głównego Olimpiady Historycznej oraz redaktora naczelnego „Wiadomości Historycznych”. Obecnie jest dziekanem Wydziału Nauk Historycznych UMK. W jego dorobku jest blisko 200 prac naukowych, w tym kilka monografii.

Książki autora:

- Egodokumenty. Tradycje historiograficzne i perspektywy badawcze
- Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.-18. Jahrhundert). Band 1
- Mikołaj Kopernik. Życie po życiu. Osiemnastowieczne kręgi pamięci
- Archiwa sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku
- Pamięć Domu Komierowskich. Studium z dziejów rodu szlacheckiego w XVIII wieku

Janusz Tandecki

Historyk i archiwista, profesor zwyczajny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Zajmuje się dziejami miast i państwa krzyżackiego w Prusach, naukami pomocniczymi historii (przede wszystkim archiwistyką i dyplomatyką), a także edytorstwem źródeł historycznych. Jest autorem, współautorem lub współwydawcą 302 prac (w tym ponad 30 książek, atlasów historycznych i wydawnictw źródłowych), m.in. monografii i edycji: Cechy rzemieślnicze w Toruniu i Chełmnie. Zarys dziejów, Toruń 1983; Kancelarie toruńskich korporacji rzemieślniczych w okresie staropolskim, Warszawa–Poznań–Toruń 1987; Średniowieczne księgi wielkich miast pruskich jako źródła historyczne i zabytki kultury mieszczańskiej (Organizacja władz, zachowane archiwalia, działalność kancelarii), Warszawa–Toruń 1990; Cechy rzemieślnicze w Brodnicy. Zarys dziejów na tle porównawczym, Brodnica–Toruń 1997; Prawa i przywileje Starego i Nowego Miasta Elbląga w średniowieczu, Gdańsk 1998 (wspólnie z Z. H. Nowakiem); Struktury administracyjne i społeczne oraz formy życia w wielkich miastach Prus Krzyżackich i Królewskich w średniowieczu i na progu czasów nowożytnych, Toruń 2001; Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014 (wspólnie z K. Kopińskim), Protokoły Sejmiku Generalnego Prus Królewskich, Tom I–III (1526–1535), wyd. wspólnie z M. Biskupem, B. Dybasiem, K. Kopińskim i P. Olińskim, Toruń 2001–2010 i in.

Książki autora:

- Editionswissenschaftliche Kolloquien 2003/2004. Historiographie, Briefe und Korrespondenzen, editorische Methoden
- Kancelarie władców na ziemiach polskich w średniowieczu i czasach nowożytnych na tle porównawczym
- Protokoły Sejmiku Generalnego Prus Królewskich. T. II. (lipiec 1528 - październik 1530) / Protokolle des Landtags von Königlich
- Metryka uczniów Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego 1600-1817, cz. 1: 1600-1717
- Prusy-Polska-Europa. Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych
- Prusy-Polska-Europa. Studia z dziejów średniowiecza i czasów wczesnonowożytnych
- Ordines Militares. Yearbook for the Study of the Military Orders, vol. 13 (2000). Die Rolle der Stadtgemeinden und burgerlichen Genossenschaft im Hanseraum in der Entwicklung und Vermittlung des gesellschaftlic
- Księgi szosu i wykazy obciążeń mieszkańców Starego Miasta Torunia z lat 1349-1435. Schlossbuecher und Lastenverzeichnisse
- Księgi małoletnich z lat 1376-1429 / Muendelbuecher aus den Jahren 1376-1429
- Księga ławnicza Starego Miasta Torunia (1456-1479)
- Księga kamlarii miasta Torunia 1453-1495. Kämmereibuch der Stadt Thorn von 1453 bis 1495
- Quellenvielfalt und Editorische Methoden
- Metryka uczniów Toruńskiego Gimnazjum Akademickiego 1600-1817, cz. 2: 1718-1817
- Editionswissenschaftliche Kolloquien 2005/2007. Methodik - Amtsbücher - Digitale Edition - Projekte
- Glosarium wyrazów i zwrotów ze średniowiecznych źródeł pruskich
- Editionswissenschaftliches Kolloquium 2011: Quellen Kirchlicher Provenienz Neue Editionsvorhaben und Aktuellle EDV-Projekte
- Dyplomatyka staropolska - stan obecny i perspektywy
- Selbstzeugnisse im polnischen und deutschen Schrifttum im Spätmittelalter und in der Frühen Neuzeit (15.-18. Jahrhundert). Band 1
- Archiwa w Polsce w latach 1944-1989. Zarys dziejów
- Editionswissenschaftliches Kolloquium 2017: Quelleneditionem zur Geschichte des Deutschen Ordens und anderer geistlicher Institutionen
- Editiones sine fine. Tom 2