Problem jeńców i obozów jenieckich zbudowanych przez zaborców na ziemiach polskich w czasie pierwszej wojny światowej, a potem przejętych przez siły zbrojne Drugiej Rzeczypospolitej i wykorzystywanych w okresie wojen o niepodległość i granice, przez wiele lat nie budził zainteresowania historyków, ani cywilnych, ani wojskowych. Z tego też względu aż do początku lat dziewięćdziesiątych wyjątkowo skromna była liczba publikacji na ten temat. Sytuacja zmieniła się, gdy w toruńskim ośrodku naukowym powstał kilkuosobowy zespół badawczy, który rozpoczął działania od wykonania podstawowej czynności warsztatowej, tj. przeprowadził skrupulatną, czasochłonną kwerendę w archiwach i bibliotekach zarówno w kraju, jak i poza jego granicami: w Rosji, na Ukrainie, na Białorusi i na Litwie, w Niemczech. Uzyskane w ten sposób obfite materiały źródłowe, obrazujące los jeńców i internowanych, po krytycznej analizie stały się podstawą do przygotowania wielu referatów na konferencje i seminaria, napisania serii artykułów naukowych i popularnonaukowych, tomów studiów i monografii, natomiast najwartościowsze dokumenty i relacje ukazały się drukiem jako teksty źródłowe*. Sprawą, która od lat wywołuje największe kontrowersje nie tylko naukowe, lecz także polityczne, jest funkcjonowanie obozów jeńców bolszewickich w Polsce. Szczególnie eksponowane przez stronę rosyjską są obozy w Strzałkowie i w Tucholi. Już w 1921 roku w emigracyjnej prasie rosyjskiej ukazującej się w Warszawie pisano o Tucholi jako o „obozie śmierci". Do dziś niektórzy historycy i publicyści rosyjscy starają się podtrzymać tezę o Tucholi jako miejscu masowej eksterminacji jeńców bolszewickich.
Wstęp
