Profesor, filozof kultury, absolwent Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) i Österreichischer Austauschdienst (ÖAD) w Wiedniu, Lipsku i Heidelbergu, zatrudniony na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Zajmuje się filozofią kultury, antropologią, filozofią dialogu, filozofią religii oraz metafizyką. W swoich badaniach podejmuje najistotniejsze problemy współczesnej kultury i metafizyki. Dotyczą one między innymi: kondycji człowieka w kulturze współczesnej, kategorii dialogu, problemów związanych z rozumieniem, miejsca religii w świecie współczesnym, uwikłania człowieka w czasowość istnienia. Jest autorem wielu książek i licznych artykułów poświęconych filozofii współczesnej. Szczególnie należy wskazać: Filozofia w Heidelbergu (1995), Filozofia jako hermeneutyka (2006), Czas i to, co ludzkie (2011, nominowana do nagrody Feniks 2012 oraz do Nagrody im. Jana Długosza 2012), O człowieku w czasach trudnych (2012), Poszukiwania metafizyczne (2014), Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią (2015), Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia (2017), Zrozumieć świat współczesny (2018), „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości (2021).
Fundamentalizm i kultury
Zebrane w tym tomie teksty zostały przedstawione na III Interdyscyplinarnej Konferencji "Problemy współczesnej kultury". Konferencje te, organizowane od kilku lat przez Instytut Politologu, Instytut Stosunków Międzynarodowych oraz Instytut Filozofii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, mają za zadanie analizę najważniejszych problemów współczesnej kultury. W trzeciej edycji tej konferencji obszarem zainteresowań stał się właśnie fundamentalizm. Wybór tematu związany jest nie tylko z coraz częstszymi problemami, jakie stawia fundamentalizm współczesnej kulturze, lecz również z częstym myleniem poszukiwania fundamentu, zasad, ważności właśnie z fundamentalizmem. Coraz częściej wobec tych, którzy dostrzegają inne kategorie ważności niż jedynie subiektywnie obowiązujące, wysuwa się zarzut fundamentalizmu. Prowadzi to do odrzucenia takich poszukiwań, swoistego zafałszowania i traktowania świata ważności jedynie w kategoriach historycznej i subiektywnej żywotności. W imię walki z fundamentalizmem detronizuje się wartości, ważności i cały świat regulujący nasze życie. Lecz obok tej błędnej identyfikacji fundamentalizmu, łatwo dostrzec we współczesnej kulturze postawy, które budzą lęk, mieszając prawdę z doczesnym jej wyrazem, podnosząc skończoność do ważności wiecznej, przyjmując w imię tych prawd wrogą postawę wobec całego świata i odrzucając dialog. Jak prowadzić dialog z tymi, którzy nie chcą dialogu? Czy konferencja ta odpowiedziała na to pytanie? Pierwszym krokiem wydaje się taka postawa, w której rozmowę z "fundamentalizmem" przemieni się w rozmowę z "fundamentalistami". Tylko w ten sposób, gdy zamiast niebezpiecznej ideologii dostrzega się konkretnych ludzi, którzy właśnie tak szukają bezpieczeństwa dla swego życia, otwiera się pole do dyskusji.
Marek Szulakiewicz
- Filozofia jako hermeneutyka
- Fundamentalizm i kultury
- Religia i czas
- Wolność w epoce poszukiwań
- Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu
- Czas i to, co ludzkie. Szkice z chronozofii i kultury
- Religie i religijność w świecie współczesnym
- O człowieku w czasach trudnych. Urywki filozoficzne
- Zapiski z przełomu wieków
- Poszukiwania metafizyczne
- Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią
- Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia
- Zrozumieć świat współczesny
- Otwartość. Nadzieje i zagrożenia
- „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości
- Człowiek i jego sprawy. Eseje filozoficzne
Zbigniew Karpus
dr hab., prof. UMK, absolwent historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1987 roku uzyskał tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii na podstawie rozprawy zatytułowanej „Jeńcy i internowani rosyjscy i ukraińscy na terenie Polski w latach 1918 – 1924”. Tytuł doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskał w roku 1999. Od 2000 roku profesor nadzwyczajny UMK w Toruniu. Początkowo zatrudniony na stanowisku asystenta, a następnie adiunkta w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK. Od roku 2000 kierownik Katedry, a następnie dyrektor Instytutu Studiów Międzynarodowych UMK. Od roku 2009 kierownik Katedry Europy Wschodniej i zarazem prodziekan Wydziału Politologii i Studiów Międzynarodowych. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na historii politycznej Polski w XX w., stosunkach Polski ze wschodnimi sąsiadami, problemach polityki narodowościowej, a także migracjach w Europie Środkowo-Wschodniej w XX wieku.
- Nad Bałtykiem. W kręgu polityki, gospodarki, problemów narodowościowych i społecznych w XIX i XX wieku. Księga jubileuszowa
- Stan i perspektywy rozwoju historii wojskowej w Polsce. III Ogólnopolskie Forum Historyków Wojskowych, Toruń, 5-6 grudnia 1996
- Mniejszości narodowe i wyznaniowe w siłach zbrojnych Drugiej Rzeczypospolitej 1918-1939
- Drogi do niepodległości. Ziemie polskie w dobie odbudowy Państwa Polskiego
- Fundamentalizm i kultury
- Tuchola. Obóz jeńców i internowanych 1914-1923, t. I, cz. 1
- Tuchola. Obóz jeńców i internowanych 1914-1923, t. I, cz. 2: Choroby zakaźne i walka z nimi (1920-1922)
- Społeczeństwo w dobie modernizacji. Polacy i Niemcy w XIX i XX wieku
- Wolność w epoce poszukiwań
- Tuchola. Obóz jeńców i internowanych 1914-1923, t. I, cz. 3: Warunki życia jeńców i internowanych
- Zamach stanu Józefa Piłsudskiego i jego konsekwencje w interpretacjach polskiej myśli politycznej XX wieku
- Granice i świat współczesny
- W kręgu historii, politologii i edukacji. Studia i szkice dedykowane Profesorowi Witoldowi Wojdyle
- Toruńskie Studia Międzynarodowe 1/2/2009: Międzynarodowe stosunki polityczne w XX wieku