Profesor, filozof kultury, absolwent Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) i Österreichischer Austauschdienst (ÖAD) w Wiedniu, Lipsku i Heidelbergu, zatrudniony na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Zajmuje się filozofią kultury, antropologią, filozofią dialogu, filozofią religii oraz metafizyką. W swoich badaniach podejmuje najistotniejsze problemy współczesnej kultury i metafizyki. Dotyczą one między innymi: kondycji człowieka w kulturze współczesnej, kategorii dialogu, problemów związanych z rozumieniem, miejsca religii w świecie współczesnym, uwikłania człowieka w czasowość istnienia. Jest autorem wielu książek i licznych artykułów poświęconych filozofii współczesnej. Szczególnie należy wskazać: Filozofia w Heidelbergu (1995), Filozofia jako hermeneutyka (2006), Czas i to, co ludzkie (2011, nominowana do nagrody Feniks 2012 oraz do Nagrody im. Jana Długosza 2012), O człowieku w czasach trudnych (2012), Poszukiwania metafizyczne (2014), Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią (2015), Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia (2017), Zrozumieć świat współczesny (2018), „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości (2021).
Obecność filozofii transcendentalnej
W książce, którą prezentuję czytelnikowi, nie omawiam jakiegoś krótkiego okresu w rozwoju filozofii ani też nie koncentruję się na doniosłej postaci z jej historii, czy też analizie rozwiązania określonego problemu. Przedmiotem zainteresowania jest pewien sposób filozofowania, który obecny był - w opinii jednych - od początku myślenia filozoficznego, w opinii innych zaś ukonstytuował się dopiero w epoce nowożytnej i swój kres osiągnął w XX wieku. Materiał historyczny wykorzystany jest w tej pracy do przedstawienia ogólniejszej sprawy niż tylko opis i rekonstrukcja. Chciałem prześledzić, czym jest i w jakiej formie obecna jest idea myślenia transcendentalnego. Nie chodzi tu zatem o to, aby przedstawić i omówić to wszystko, co poszczególni myśliciele (np. Kant, Fichte, Husserl...) i ich uczniowie rozumieli przez filozofię transcendentalną, jak rozwiązywali różne problemy filozoficz
ne, lecz o jej obecność w podstawowych dziedzinach filozofii. Czytelnik, który jednak będzie chciał w tej książce znaleźć wszystkie informacje na temat transcendentalizmu, będzie się czuł zawiedziony(...)
Spis treści
Problem filozofii transcendentalnej
Trudności rozumienia
Filozofie transcendentalne
Filozofia transcendentalna
Transcendentalizm
Filozofia jako filozofia transcendentalna
Metoda transcendentalna w filozofii
Formy realizacji filozofii (Filozofia jako metafizyka *Filozofia w strukturach subiektywizmu *Ku paradygmatowi komunikacyjnemu *Filozofia jako myślenie w komunikacji)
Miejsce filozofii transcendentalnej
Poszukiwania jedności metody transcendentalnej w filozofii. Kanta projekt metody transcendentalnej (Ograniczenia subiektywizmu: podmiot i doświadczenie *Metoda transcendentalna poza subiektywizmem *Problem doświadczenia *Transcendentalizm problematyzujący - Wolfgang Ród Doświadczenie jako dialog z rzeczywistością - Richard Schaeffler *Pragmatyka transcendentalna - Karl-Otto Apel)
Problem ważności i zawieszenia metody
Filozofia transcendentalna i metafizyka
Droga metafizyki (Święty Tomasz i Kant *Metafizyka i ontologia - transcendentalne przemiany w metafizyce *Problem metafizyki transcendentalnej *Ugruntowanie metafizyczne i transcendentalne *Załamanie się metafizyki i filozofii krytycznej)
Od transcendentalizmu ku metafizyce (Otwarcie pola dla metafizyki przez pytanie transcendentalne *Zwrot ku metafizyce *Periechontologia - metafizyka transcendentalna Jaspersa *Tomizm transcendentalny - szkoła Marechala)
Kultura i filozofia transcendentalna
Kultura i zagubienie bytu
Europejski nihilizm i filozofia kaniowska
Filozofia transcendentalna jako projekt światopoglądowy
Filozofia transcendentalna jako ratunek i terapia kultury (Neokantyzm jako filozofia kultury *Problem kultury i filozofii w myśli W. Windelbanda *Transcendentalna filozofia kultury H. Rickerta *Neokantowska terapia kultury *Transcendentalna terapia E. Husserla)
Współczesne przemiany filozofii transcendentalnej
Kierunki filozofii współczesnej i transcendentalizm
Transcendentalizm i tendencje współczesnego myślenia
Sytuacja transcendentalizmu
Czy dalej drogą Kanta? (Transcendentalny interpretacjonizm *Pragmatyka i transcendentalizm *Dalej czy powrót?)
Marek Szulakiewicz
- Filozofia jako hermeneutyka
- Fundamentalizm i kultury
- Religia i czas
- Wolność w epoce poszukiwań
- Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu
- Czas i to, co ludzkie. Szkice z chronozofii i kultury
- Religie i religijność w świecie współczesnym
- O człowieku w czasach trudnych. Urywki filozoficzne
- Zapiski z przełomu wieków
- Poszukiwania metafizyczne
- Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią
- Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia
- Zrozumieć świat współczesny
- Otwartość. Nadzieje i zagrożenia
- „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości
- Człowiek i jego sprawy. Eseje filozoficzne