Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią

W trudnych chwilach na polu bitwy Machiavelli widział tylko jeden ratunek. Był nim Ritornare al Segno, „powrót do sztandaru”, czyli przegrupowanie się pod znakiem sztandaru. Z filozofią jest tak samo, wymaga ona przegrupowania się pod znakiem filozofowania w codzienności. W trudnych chwilach powinniśmy powrócić do tego, co było jej początkiem, czyli do codzienności myślenia, filozofowania na co dzień. Wyjście z impasu filozofii wydaje się dlatego jasne: należy zachętę do studiowania filozofii zrównoważyć z zachętą do codziennego myślenia. Zachęcać do filozofii współczesnego człowieka, to przebudzić w nim osobiste odnoszenie się do zjawisk, w które angażowane jest nasze codzienne życie. Jeśli uda się go przekonać, że filozofia to filozofowanie, codzienne dostrzeganie problemów i próby zrozumienia, codzienne zmaganie się o prawdę i wartości, to filozofia będzie miała „królewskich poddanych”.

(Ze wstępu).

Szczyty sukcesów

Wielu współczesnych tak jest oślepionych pragnieniem sukcesu, że nie widzi już świata inaczej jak tylko drogi lub przeszkody do sukcesu. Nie wiedzą oni jednak, że – jak podkreślał Henryk Elzenberg – „kogo Bóg chce wyprowadzić na szczyty, temu odejmuje oparcie”. 

Pytania

Są takie pytania, które bardzo pożytecznie jest sobie postawić, lecz bardzo niepożyteczne próbować na nie odpowiadać. To należy do logiki pytań.

Wstęp / 21

Styczeń
1. Czas / 35
2. Droga / 35
3. Gasnące światła oświecenia / 36
4. Ja i inni / 37
5. Zezowanie ku pogaństwu / 37
6. Towary i marketing / 37
7. Luter / 38
8. Coś więcej / 39
9. Pożywienie / 40
10. Chrześcijaństwo i konflikt / 40
11. Docenić laicyzację / 42
12. Rezygnacja z pytań / 42
13. Detronizacja Boga / 43
14. Zabawa i władza / 44
15. Prawda / 44
16. Dinozaury i my / 45
17. Chytrość / 46
18. Coś nie tak / 46
19. Przechytrzyć chrześcijaństwo / 46
20. Siew i zbiór / 48
21. Trentowski i filozofia / 49
22. O co chodzi? / 49
23. Samochód / 50
24. Praktyczny redukcjonizm / 50
25. Ciepło / 51
26. Metafizyczny dreszcz władzy / 52
27. Chrześcijańska eudajmonia / 52
28. Należeć do siebie / 53
29. Brak i nadmiar / 53
30. Komputer i Kronika Akaszy / 54
31. Wschód, Zachód i medytacja / 55

Luty
1. Ratio et ars / 61
2. Nowy człowiek / 61
3. Kto tworzy dzieje? / 62
4. Dwa zdania / 63
5. Od cogito do cognosco / 63
6. Usprawiedliwianie / 64
7. Chrześcijaństwo i świat / 64
8. Pycha / 65
9. Św. Paweł i chrześcijaństwo / 66
10. Człowiek wartościujący / 67
11. Choroby / 67
12. Wiara / 69
13. Zapachy / 69
14. Piekło nagości / 70
15. Dwa kierunki / 71
16. „Kochaj jak pragnie” / 71
17. Poczucie winy / 72
18. Nieuchwytność zmiany / 73
19. Porządek przez wykluczanie / 74
20. Duchowość / 75
21. Równoległość wykształcenia / 76
22. Szczyty sukcesów / 77
23. Współkochać / 77
24. Moja tożsamość / 78
25. Chrześcijaństwo i filozofia / 78
26. Śmierć Jaspersa / 79
27. „Umieranie, co wynika z życia” / 79
28. Przykład Bergsona / 80

Marzec
1. Odrodzenie religii / 85
2. Uratować materię / 85
3. „Idzie się, żeby iść” / 86
4. Zmysł selekcji / 87
5. Choroby ducha / 87
6. Bezczynność / 88
7. Anateizm / 89
8. Niewyczerpalność istnienia / 90
9. Myślowa ułomność / 91
10. Choroby kultury / 91
11. Zło i dobro / 92
12. Co głosimy? / 93
13. Gadamer / 93
14. Porządkować swe życie / 94
15. Barańczak i przyzwyczajenia / 94
16. Właściwy czas / 96
17. Coś nieuchronnego / 97
18. Zabijanie zwierząt / 97
19. Modlitwa / 98
20. Szkielet zewnętrzny / 98
21. Chrześcijaństwo i laicyzacja / 99
22. Kultura i zło / 100
23. Fizyka kwantowa i nasze życie / 100
24. Informacja / 102
26. Szczęście / 103
27. Sartre / 103
28. Kultury i czas / 103
29. Pytania / 105
30. Błędy i pomyłki / 105
31. Człowiek, który się przywiązał / 106

Kwiecień
1. Panteizm jako pokusa metafizyczna / 111
2. JP II / 112
3. Sztuka budzenia się / 112
4. Stare kobiety / 113
5. Pomagać w ciszy / 114
6. Wszystko na niby / 114
7. Przeżycia metafizyczne / 116
8. Życie w zamknięciu / 116
9. Cisza / 117
10. Przebaczenie / 118
11. Obrażanie / 119
12. Fakty, fakty, fakty / 120
13. Opuszczenie / 120
14. Tożsamość i odpowiedzialność / 121
15. Zarażać ludzi / 122
16. Chrystus i Bóg / 122
17. Historia i my / 122
18. O cierpieniu / 123
19. Język i filozofia / 123
20. Wielkanoc / 124
21. Zmartwychwstanie / 125
22. Świadomość / 125
23. Humaniści / 126
24. Nowa pieśń / 127
25. Agresja / 127
26. Kreatywność / 128
27. Fenomenologia / 129
28. Ateizm / 129
29. Czasowość i przemijanie / 130
30. Nasi wrogowie / 132

Maj
1. Ukrycie Boga / 137
2. Bronić pokrzywdzonych / 137
3. Mądrość / 138
4. Druga płeć / 140
5. Zdziecinnienie / 140
6. Wina / 141
7. Stwarzanie / 141
8. Przestrzeń i czas / 142
9. Trudność życia / 145
10. Błoga nieświadomość / 145
11. Zaraz się zacznie / 146
12. Być współczesnym / 146
13. Myśl i ciało / 147
14. Cierpienie i starość / 148
15. Etos dla Europy / 148
16. Pogoda / 149
17. Wspólnota interesów / 149
18. Zagubiony człowiek / 150
19. Druk i bajty / 151
20. Paracelsus / 152
21. Bądź wierny sobie / 153
22. Dlaczego? / 153
23. „Wschodzące słońce historii” / 154
24. Pieniądze i władza / 154
25. Niepókoj / 155
26. Pułapka materializmu / 155
27. Inny świat / 156
28. Art Brut / 157
29. Nadmiar wolności / 158
30. Postęp / 160
31. Panowanie teraźniejszości / 160

Czerwiec
1. Świat zabawy / 167
2. Podmiot i przedmiot / 167
3. Telewizja jako świat / 167
4. Jung / 168
5. Islam w Europie / 169
6. Maszyny / 170
7. Pożyczka / 170
8. Degradacja sztuki / 171
9. Empatia / 171
10. Przywracanie proporcji / 172
11. Zasada przyjemności / 173
12. Uniwersytet i umiejętności / 173
13. Kulturowe szaleństwa / 174
14. Piłat i prawda / 174
15. Nowa galeria handlowa / 176
16. Czas polityczny / 177
17. Życie / 177
18. Merton / 178
19. Dwie drogi / 178
20. Uporządkowanie / 179
21. Pokonanie sceptycyzmu / 180
22. Połączenie / 180
23. Powaga tworzenia / 181
24. Towarowe spojrzenie / 181
25. Mały człowiek / 182
26. Cieszkowski i religia / 182
27. Ten świat / 183
28. Interkulturowość / 183
29. Kłotnie / 184
30. Sekularyzacja / 185

Lipiec
1. Wojny religijne / 191
2. Ku historii / 191
3. Okazja do świętowania / 192
4. Porażki / 193
5. Garb przeszłości / 193
6. Mikroświat i metafizyka / 194
7. Głupota / 194
8. Religia i etyka / 195
9. Sukces / 195
10. Teologia procesu / 196
11. Cogito ergo sum / 197
12. Łańcuch zła / 197
13. Znów umarł ktoś / 197
14. Poszukiwanie duchowości / 198
15. Cywilizacja i zabawa / 199
16. Po cichu / 199
17. Inteligencja / 199
18. Miejsce nieświadomości / 200
19. Woda / 200
20. Bonhoeffer / 201
21. Rozum i metafizyka / 204
22. Milcząca większość / 204
23. Nasze trudności / 205
24. Uwolnić tajemnice / 205
25. Świętość w czasie / 206
26. Poszukiwanie siebie / 206
27. Dobro i zło / 207
28. Muzyka i słowo / 207
29. Przestrzeń spotkania / 208
30. Obowiązki moralne / 208
31. Początek historii / 209

Sierpień
1. Na tropach wielkości / 215
2. Konstrukcja historii / 215
3. Wschód i państwo / 216
4. Duchowość ateistyczna / 216
5. Wojny biedaków / 217
6. Dehellenizacja i chrześcijaństwo / 217
7. Przemiana / 218
8. Demokracja / 219
9. Religia i kultury / 219
10. Agonia metafizyki? / 220
11. Artystki / 220
12. Błąd humanizmu / 221
13. Neuroteologia / 222
14. Terroryzm / 223
15. Oszczędzanie / 223
16. Poszukiwanie / 223
17. Odzyskać świat / 224
18. Mozg / 225
19. Dialog kultur / 226
20. Krzywda / 226
21. Natura człowieka / 227
22. Miłość / 227
23. Wspólny kierunek / 228
24. Poezja zamiast filozofii / 228
25. Dobry człowiek / 229
26. Potrzeby i pragnienia / 230
27. Poszukiwania sensu / 230
28. Nihilizm i miłość / 231
29. Przyczyna i rozumienie / 231
30. Współczucie / 232
31. Wiara i współczesny człowiek / 233

Wrzesień
1. Wychowanie / 239
2. Viktor E. Frankl / 239
3. Chrześcijaństwo i kultura chrześcijańska / 240
4. Więcej pracy / 240
5. Szczęście w nicości / 241
6. Zmienność sądów / 242
7. Świadomość / 242
8. Szczęście / 243
9. Ochrona życia / 243
10. Poszukiwanie skarbu / 244
11. Myśl i duch / 245
12. Nuda / 245
13. Tajemnica i Bóg / 246
14. Wieczność w Internecie / 246
15. Bogactwo i zmęczenie / 247
16. Długość życia / 247
17. Uniwersalizm / 248
18. Odrodzenie religii / 249
19. Pragmatyka / 249
20. Podroż dla przyjemności / 250
21. Dwie skrajności / 251
22. Odkrycie inności / 252
23. Chrześcijaństwo dzisiaj / 253
24. Zagadka człowieka / 254
25. Etyka bez metafizyki / 254
26. Historia / 254
27. Tajemnica Kartezjusza / 256
28. Dalej, dalej, dalej / 256
29. „Gdzie jesteś?” / 257
30. Poszukiwania orientacji / 257

Październik
1. Poszukiwanie mistrza / 263
2. Urodziny Gandhiego / 263
3. Odbudowa / 264
4. Świat idei / 265
5. Sprzedaż intymności / 265
6. Imię człowieka / 266
7. Milczenie / 266
8. Egoizm i wolność / 267
9. Hermann Hesse i wiara / 267
10. Colloquium Charitativum / 268
11. Formy istnienia / 268
12. Światło i mrok / 270
13. Męczennicy i świadkowie / 270
14. Uwaga na zabite prawdy / 271
15. Etapy życia / 271
16. Prototyp i mężczyzna / 272
17. Wiara, miłość, nadzieja / 272
18. Bezsenność / 273
19. Bóg i cierpienie / 273
20. Zagubienie racji / 274
21. Polityk i uczony / 274
22. Fundamentalizm / 275
23. Szukać Boga / 275
24. Rozdzielenie / 276
25. Wolność rozporządzania / 277
26. Kulturowe dreptanie / 277
27. Dojrzałość / 278
28. Philobiblion / 278
29. Przywilej samotności / 279
30. Wieczność / 280
31. Dyskusje i problemy etyczne / 280

Listopad
1. Filozofia i śmierć / 287
2. Ontoelekronika / 288
3. Przyjaciel / 289
4. Obrazkowa kultura / 289
5. Śpiewające istnienie / 290
6. Pożegnanie z rozumem / 290
7. Człowiek zbuntowany / 291
8. Zagłuszanie / 291
9. Początek miłości / 292
10. Wszystko jest całością / 292
11. Pamięć dawniej i dziś / 293
12. Nihilizm / 293
13. Zagrożenia / 294
14. Upadek ludzi cnotliwych / 294
15. Uniformizacja / 295
16. Kołakowski i religia / 295
17. Duchowy egoizm / 296
18. Wartości chrześcijańskie / 297
19. Myślenie racjonalne / 298
20. Kultura masowa / 298
21. Od tradycji do zwyczaju / 299
22. Doskonalenie człowieka / 299
23. Pokój / 300
24. Małymi krokami / 301
25. Historia dzisiaj / 301
26. Mitsein / 302
27. Skłonność rozumu / 303
28. Miłosierdzie / 303
29. Serce / 304
30. Religia, rozum, uczucia / 304

Grudzień
1. Pytanie o chrześcijaństwo / 311
2. Przemoc / 311
3. Platon i Arystoteles / 312
4. Postawa otwarta / 313
5. Czy rozum jest ateistą? / 313
6. Zwycięska walka / 314
7. Nienawiść / 314
8. Predestynacja / 315
9. Niezadowolenie z młodzieży / 316
10. Szara codzienność / 316
11. Logika i fałsz / 317
12. Władza i rozsądek / 318
13. Koniec dialogu? / 318
14. Poszukiwania / 320
15. Zatrzymać szczęście / 320
16. Smutek / 321
17. Postęp i zacofanie / 321
18. Jałmużna / 323

Marek Szulakiewicz