Profesor, filozof kultury, absolwent Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej, stypendysta Deutscher Akademischer Austauschdienst (DAAD) i Österreichischer Austauschdienst (ÖAD) w Wiedniu, Lipsku i Heidelbergu, zatrudniony na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Zajmuje się filozofią kultury, antropologią, filozofią dialogu, filozofią religii oraz metafizyką. W swoich badaniach podejmuje najistotniejsze problemy współczesnej kultury i metafizyki. Dotyczą one między innymi: kondycji człowieka w kulturze współczesnej, kategorii dialogu, problemów związanych z rozumieniem, miejsca religii w świecie współczesnym, uwikłania człowieka w czasowość istnienia. Jest autorem wielu książek i licznych artykułów poświęconych filozofii współczesnej. Szczególnie należy wskazać: Filozofia w Heidelbergu (1995), Filozofia jako hermeneutyka (2006), Czas i to, co ludzkie (2011, nominowana do nagrody Feniks 2012 oraz do Nagrody im. Jana Długosza 2012), O człowieku w czasach trudnych (2012), Poszukiwania metafizyczne (2014), Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią (2015), Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia (2017), Zrozumieć świat współczesny (2018), „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości (2021).
O człowieku w czasach trudnych. Urywki filozoficzne
Człowiekowi nigdy nie jest łatwo. Śmierć, ból, choroby, cierpienie, nieustanne poszukiwania sprawiedliwości, niepewność jutra, walka o przetrwanie, ból zawiedzionych nadziei, porażki życia i głód idei, to wszystko manifestuje się jako rezultat metafizycznej skazy w naszym bytowaniu. Dzisiaj, gdy potrzebujemy więcej niż kiedykolwiek mocy i sił do przetrwania i rozwoju, rezygnacja i poddanie się losowi staje się postawą coraz częstszą. Tragizm naszej egzystencji polega na tym, że jesteśmy stworzeni jako szukający Nieskończoności i wieczności, natomiast żyjemy zawsze w konkretności, codzienności i przemijalności. Próby zagłuszenia sytuacji trudnych i ich ukrycia często pojawiają się jako potrzeba naszego życia. Najłatwiej zagłuszyć je rozpaczą, która – jak dowodził S. Kierkegaard – jest „chorobą na śmierć”, gdyż doświadczamy w niej niemocy w afirmacji samego siebie. Ale można też to uczynić zuchwalstwem i budować egotyczną egzystencję, w której chce się zapomnieć o tym, że samo życie ludzkie jest zadaniem, i ograniczyć je tylko do podejmowania jakichś drobnych zadań. Jednak zapomnienie o tym, „żeśmy łupina tylko i listowie” (Rilke) wcale nie jest ludzkie, lecz odwrotnie jest ono „arcynieludzkie”.
Wstęp / 9
1. Poszukiwać mądrości / 19
Współczesne zagrożenia / 29
Mądrość i wartości / 34
Udział w świecie wartości / 37
Człowiek i mądrość / 40
Mądrość a obecność świata / 43
Mądrość i człowiek wobec siebie / 46
Mądrość ku człowiekowi / 49
Mądrość i świętość / 57
Święta mądrość i mądra świętość / 65
2. O prawdzie i innych ważnościach / 69
Utrata orientacji / 78
Filozofia i problem ważności / 88
Wolność i świat ważności / 98
Fundamentalizm / 112
Transcendentalna teoria ważności / 123
Hermeneutyczna teoria ważności / 132
Ocalić świat ważności / 140
3. Systemy myślenia i człowiek / 149
Tylko nasza filozofia / 159
Myśleć razem z inną kulturą / 168
Interkulturowa filozofia? / 176
Filozofia pierwsza i myśl hebrajska / 186
Grecka filozofia pierwsza / 199
Wschód i to, co pierwsze / 207
Trudności systemów orientacji / 222
4. Człowiek i miejsca: Heidelberg, Wierzenica i August Cieszkowski / 233
Heidelberg / 243
Wierzenica / 252
Cieszkowski i nowożytna obecność przyszłości / 255
Myśl filozoficzna Cieszkowskiego / 259
Zakończenie / 265
Man in Difficult Times. Philosophical Snippets (Summary) / 271
Literatura cytowana / 279
Indeks nazwisk / 291
Marek Szulakiewicz
- Filozofia jako hermeneutyka
- Fundamentalizm i kultury
- Religia i czas
- Wolność w epoce poszukiwań
- Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu
- Czas i to, co ludzkie. Szkice z chronozofii i kultury
- Religie i religijność w świecie współczesnym
- O człowieku w czasach trudnych. Urywki filozoficzne
- Zapiski z przełomu wieków
- Poszukiwania metafizyczne
- Filozofia na co dzień. 365 dni z filozofią
- Naznaczeni tymczasowością. Wprowadzenie do teorii istnienia
- Zrozumieć świat współczesny
- Otwartość. Nadzieje i zagrożenia
- „Uczyń nas otwartymi”. Studia z filozofii otwartości
- Człowiek i jego sprawy. Eseje filozoficzne