Kategoria: Nauki humanistyczne / Filologia polska / Językoznawstwo

Od nominacji do kreacji. Rzecz o przekładzie neologizmów science fiction

autorzy:

Milena Chomik, Monika Krajewska

68,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 68,00 zł

Wysyłamy w przeciągu 14 dni roboczych

szt

Rok wydania:2011 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:390 ISBN:978-83-231-2413-9

OPIS

Książka Od nominacji do kreacji podejmuje zagadnienie przekładu neologizmów fantastyki naukowej na materiale groteski Stanisława Lema (Bajki robotów, Cyberiada, Dzienniki gwiazdowe) oraz twórczości Arkadego i Borysa Strugackich. Tytułowe od nominacji do kreacji, wskazując na cechy, jakie - naszym zdaniem - można przypisać neologizmom, opisuje jednocześnie dualizm dziedzictwa badawczego stanowiącego kontekst naszych obserwacji. Pierwszy nurt to tradycja badania nowych słów w fantastyce naukowej, skupiający się przede wszystkim na wskazywaniu takich naczelnych cech nowotworów, jak właśnie ich nominacyjność (nazywanie nowych obiektów wykreowanej rzeczywistości) i powiązane z nią odtwarzanie quasi-terminologicznego schematu leksykalnego oraz podporządkowana wymogom prawdopodobieństwa typowość językowa. Drugie podejście akcentuje natomiast to, co najczęściej widziane jest jako walor artystyczny neologizmu, a więc wyrażającą się w nim kreatywność, przełamywanie schematu oraz dążenie do odświeżania języka. W opisie przekładu neologizmów science fiction staramy się pogodzić obie te tradycje.

SPIS TREŚCI

WSTĘP /7
UWAGI OGÓLNE /7
NEOLOGIZMY - TEORIA I PRAKTYKA /11
Koncepcje terminologiczne dotyczące neologizmów /11
Neologizmy w fantastyce naukowej /14
S. Lem a zagadnienie neologizmu /18
GROTESKA S. LEMA - LITERATURA PODMIOTOWA I PRZEDMIOTOWA /25
TWÓRCZOŚĆ BRACI STRUGACKICH I JEJ RECEPCJA / 45

CZĘŚĆ PIERWSZA
Przekład neologizmów w wybranych utworach S. Lema (Monika Krajewska) /57
1. TRANSPOZYCJA NEOLOGIZMÓW ONOMASTYCZNYCH / 61
1.1. Neologizmy oparte na obcym materiale słowotwórczym /62
1.2. Neologizmy oparte na rodzimym materiale słowotwórczym /87
1.3. Przekształcone autentyczne nazwy własne /102
1.4. Skrótowce /108
1.5. Neologizmy nieprzejrzyste semantycznie /119
2. TRANSPOZYCJA NEOLOGIZMÓW APELATYWNYCH /132
2.1. Analiza semantyczna /132
2.2. Analiza strukturalna /159
2.3. Gry słowne /192
2.4. Wyrazy sformalizowane (neologizmy sztuczne) /201
PODSUMOWANIE /210
LITERATURA PODMIOTOWA /231
Utwory S. Lema /231
Przekłady na język rosyjski /233

CZĘŚĆ DRUGA
Przekład neologizmów w utworach braci Strugackich (Milena Chomik) /239
1. NEOLOGIZMY SŁOWOTWÓRCZE /243
1.1. Uwagi wstępne /243
1.2. Derywaty proste /246
1.3. Przekład derywatów prostych /264
1.4. Derywaty złożone /271
1.5. Przekład derywatów złożonych /279
1.6. Wnioski /283
1.7. Zestawienie jednostek badanych w rozdziale 1. Neologizmy słowotwórcze /286
2. NEOSEMANTYZMY /291
2.1. Oryginał /291
2.2. Przekład /300
2.3. Zestawienie jednostek badanych w rozdziale 2. Neosemantyzmy /305
3. NEOFRAZEOLOGIZMY /307
3.1. Oryginał /307
3.2. Przekład /313
3.3. Zestawienie jednostek badanych w rozdziale 3. Neofrazeologizmy / 319
4. NOWE ZESTAWIENIA /320
4.1. Oryginał /320
4.2. Przekład /326
4.3. Zestawienie jednostek badanych w rozdziale 4. Nowe zestawienia /329
5. NEOLOGIZMY TWORZONE W CELACH INNYCH NIŻ NOMINACJA /332
5.1. Oryginał /332
5.2. Przekład /350
5.3. Zestawienie jednostek badanych w rozdziale 5. Neologizmy tworzone w celach innych niż nominacja /357

PODSUMOWANIE /359
LITERATURA PODMIOTOWA /361
Utwory A. i B. Strugackich /361
Przekłady na język polski /363
ZAKOŃCZENIE /365
BIBLIOGRAFIA /367
Wykaz skrótów /367
Słowniki i encyklopedie /367
Literatura przedmiotowa /372

Recenzje

Autorzy

Milena Chomik

doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa, adiunkt w Instytucie Neofilologii i Lingwistyki Stosowanej na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Jej zainteresowania koncentrują się wokół szeroko pojętej translatoryki. Autorka kilkunastu artykułów na temat przekładu.

Książki autora:

- Od nominacji do kreacji. Rzecz o przekładzie neologizmów science fiction

Monika Krajewska

Profesor w Katedrze Języków Słowiańskich UMK w Toruniu. Studia magisterskie ukończyła na Uniwersytecie Gdańskim (1998). Stopień doktora nauk humanistycznych uzyskała na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu na podstawie rozprawy „Neologizmy w wybranych utworach Stanisława Lema i ich translacja na język rosyjski” (2003). Podstawą nadania stopnia doktora habilitowanego była monografia „Oswoić słowo. Komentarze w północnych książkach Mariusza Wilka i ich rosyjskich przekładach” (2017). Tłumaczka, autorka prac z zakresu przekładoznawstwa, współredaktorka czasopisma „Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu”.

Książki autora:

- Od nominacji do kreacji. Rzecz o przekładzie neologizmów science fiction
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 8/2013
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 6/2011
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 9/2014
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 10/2015
- Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym. Prace dedykowane Profesorowi Czesławowi Łapiczowi. Tom 1: Księgi wyznawców islamu. Kitabistyka
- Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym. Prace dedykowane Profesorowi Czesławowi Łapiczowi. Tom 2: Księgi wyznawców judaizmu i islamu. Historia - Socjologia - Sztuka
- Święte księgi judaizmu, chrześcijaństwa i islamu w słowiańskim kręgu kulturowym. Prace dedykowane Profesorowi Czesławowi Łapiczowi. Tom 3: Słowiańscy chrześcijanie Wschodu i Zachodu. Język - Dialekt - Piśmiennictwo
- Oswoić słowo. Komentarze w północnych książkach Mariusza Wilka i ich rosyjskich przekładach
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 12/2017
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 13/2018
- Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu. Edycja pierwsza
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 14/2019
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 16/2021
- Rocznik Przekładoznawczy. Studia nad teorią, praktyką i dydaktyką przekładu 17/2022
- Za kulisami. Toruńskie spotkania wokół dramatu. Edycja druga