Historyk oświaty i wychowania, kierownik Katedry Historii Myśli Pedagogicznej Wydziału Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, przewodnicząca Zespołu Historii Wychowania KNP (2003-2006 i od 2012),wiceprezes Towarzystwa Historii Edukacji (od 2008). Autorka m.in. takich publikacji jak: Władysław Seredyński. Studium z dziejów pedagogiki galicyjskiej, Rzeszów 1995, Wanda Bobkowska (1880–1948). Szkic z historii polskiej historiografii edukacyjnej, Rzeszów 1998; Historia oświaty i wychowania w Polsce 1918–1939. Studium historiograficzne, Toruń 2000; „Rozprawy z Dziejów Oświaty” (1958–2002). Studium z historii czasopisma, Toruń 2004; Historia oświaty i wychowania w Polsce 1944–1956, Kraków 2006; Historia oświaty i wychowania w Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza, Warszawa 2007; Pedagogika Toruńska. Od katedry do wydziału (współautorka), Toruń 2009; Stanisław Łempicki – twórca lwowskiej szkoły historii wychowania, Toruń 2012. Główne nurty badań: polska historiografia edukacyjna, historia myśli pedagogicznej, biografistyka pedagogiczna, metodologia badań historyczno-oświatowych.
Z myślą o Niepodległej. Polska myśl pedagogiczna przełomu XIX i XX wieku i okresu międzywojennego
Tytuł książki Z myślą o Niepodległej ma podwójne znaczenie, obejmuje bowiem rozważania nad dokonaniami tych pedagogów, których działalność przygotowywała nadejście niepodległości, a po jej uzyskaniu angażowała w pracę dla Niepodległej. Dlatego celem tego opracowania jest próba zaprezentowania wybitnych przedstawicieli subdyscyplin pedagogicznych, którzy swoją twórczością i działalnością znacząco przyczynili się do odbudowy budzącego się do życia niepodległego państwa. Znaleźli się wśród nich: Cecylia Niewiadomska, Izabela Moszczeńska, Stefania Marciszewska-Posadzowa, Kazimierz Króliński, Ludwik Posadzy, Natalia Cicimirska oraz Jan Kornecki. Śledząc biogramy tych osób, można stwierdzić, że każda z nich poświęciła swoje życie zawodowe sprawom oświaty.Intencją przyświecającą autorkom oddawanej do rąk Czytelników książki było przypomnienie i docenienie zwłaszcza tych postaci, które starały się zaszczepić polską świadomość narodową.
Przedmowa / 11
Rozdział I. Działalność społeczna i myśl pedagogiczna Cecylii Niewiadomskiej (1855–1925) (Joanna Falkowska) / 15
1. Działalność społeczno-oświatowa Cecylii Niewiadomskiej / 17
2. Program edukacji narodowej w twórczości pedagogicznej Cecylii Niewiadomskiej / 22
3. Walory wychowawcze literatury dla dzieci i młodzieży / 27
4. Rola i miejsce kobiety w piśmiennictwie Cecylii Niewiadomskiej / 31
Rozdział II. Wizja szkoły, nauczyciela i wychowania w propozycjach reform oświatowych Izabeli Moszczeńskiej (1864–1941) (Joanna Falkowska) / 37
1. Dziedziny wychowania – cele, istota i potrzeba zmian / 40
2. Postulaty reform w szkolnych programach nauczania / 49
3. Rola nauczyciela w koncepcji Izabeli Moszczeńskiej / 52
Rozdział III. Wychowawczyni wychowawczyń – Stefania Marciszewska-Posadzowa (1874–1955) i jej poglądy na wychowanie przedszkolne (Dorota Grabowska-Pieńkosz) / 59
1. Doświadczenia szkolne i przygotowanie zawodowe / 60
2. Poglądy na wychowanie fizyczne, umysłowe i moralne dzieci / 68
3. Rola wychowawczyń w procesie wychowania przedszkolnego / 73
4. Koncepcja zakładania i funkcjonowania ochron / 78
Rozdział IV. Twórczość pedagogiczna Kazimierza Królińskiego (1874–1938) i jej znaczenie dla nauk o wychowaniu (Joanna Falkowska) / 87
1. Biografia i twórczość pedagogiczna / 88
2. Kazimierz Króliński o literaturze dla dzieci i młodzieży / 102
3. Dzieło popularyzacji historii i literatury polskiej / 107
Rozdział V. Odrodzić Polskę przez wychowanie. Ludwik Posadzy (1878–1939) o wychowaniu i wychowawcach (Władysława Szulakiewicz) / 115
1. Ludwik Posadzy – uwagi do biografii / 116
2. Narodowe i religijne uwarunkowania wychowania / 120
3. Nauczyciel jako wychowawca narodu – postulaty pedeutologiczne / 125
Rozdział VI. Poglądy Natalii Cicimirskiej (1881–1959) w zakresie rozwoju wychowania przedszkolnego w II Rzeczypospolitej (Dorota Grabowska-Pieńkosz) / 135
1. Doświadczenia edukacyjne i przygotowanie zawodowe / 136
2. Poglądy na wychowanie przedszkolne w okresie II Rzeczypospolitej / 141
3. Rady i wskazówki dotyczące wychowania dzieci w przedszkolach / 147
Rozdział VII. W obronie pragmatyki zawodowej nauczycieli w II Rzeczypospolitej. Projekt reform Jana Korneckiego (1884–1967) (Dorota Grabowska-Pieńkosz) / 157
1. Rys biograficzny / 158
2. Zaangażowanie w przygotowanie ustawy o pragmatyce zawodowej nauczycieli / 162
3. Sytuacja w szkolnictwie po uchwaleniu pragmatyki nauczycielskiej / 173
Aneks / 191
Władysława Szulakiewicz
- Źródła w badaniach naukowych historii edukacji
- Świat idei edukacyjnych. Zbiór studiów ofiarowanych Księdzu Profesorowi Jerzemu Bagrowiczowi z 70. rocznicę urodzin
- Pedagogika Toruńska. Od katedry do wydziału
- Elżbieta Zawacka "ZO" - portret akademicki
- Z dziejów polskiej teorii i praktyki edukacyjnej
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXV (2009)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXVI (2010)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXVII
- Stanisław Łempicki (1886-1947). Twórca lwowskiej szkoły historii wychowania
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXVIII (2012)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXIX (2013)
- O uczących i uczonych. Szkice z pedeutologii historycznej
- Badania historyczne w pedagogice. Konteksty źródłowe
- Badania biograficzne w pedagogice. Studia źródłowe i bibliograficzne
- Umieszczeni w przeszłości. Pamięć w naukach pedagogicznych
- Nauczyciele i ich edukacja. W kręgu idei lwowskiej pedeutologii
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXIII (2004)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXIV (2009)
- Acta Universitatis Nicolai Copernici Pedagogika XXXIII (2017)
- Nauczyciele. Zasłużeni – niedocenieni – zapamiętani. Teachers. Meritorious – underrated – remembered
- Pedagogika na Uniwersytecie Stefana Batorego
- Z myślą o Niepodległej. Polska myśl pedagogiczna przełomu XIX i XX wieku i okresu międzywojennego
- Opieka i wychowanie. Dziedzictwo idei teoretycznych i ich praktyczne implikacje
Dorota Grabowska-Pieńkosz
Absolwentka pedagogiki i historii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Adiunkt w Instytucie Nauk Pedagogicznych na Wydziale Filozofii i Nauk Społecznych UMK. Członek Towarzystwa Historii Edukacji oraz Zespołu Historii Edukacji przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN. Autorka, współautorka monografii i artykułów naukowych, których tematyka dotyczy takich zagadnień, jak: pedeutologia historyczna, biografistyka edukacyjna, dzieje historii wychowania, historia myśli pedagogicznej XIX i XX wieku, źródła w badaniach historyczno-oświatowych.
- Z myślą o Niepodległej. Polska myśl pedagogiczna przełomu XIX i XX wieku i okresu międzywojennego
- Zapisani w pamięci. Nauczyciele zaboru austriackiego w literaturze pamiętnikarskiej
Joanna Falkowska
Absolwentka Pedagogiki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Adiunkt w Katedrze Historii Myśli Pedagogicznej na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK. Członek Towarzystwa Historii Edukacji oraz Zespołu Historii Edukacji przy Komitecie Nauk Pedagogicznych PAN. Opublikowała monografię pt. Myśl wychowania narodowego w Galicji okresu autonomii : twórcy i idee, Toruń 2013. Autorka artykułów w takich czasopismach jak: „Biuletyn Historii Wychowania", „Paedagogia Christiana", „Acta Universitatis Nicolai Copernici" oraz "Przegląd Historyczno-Oświatowy". Zainteresowania badawcze to historia polskiej myśli pedagogicznej XIX i XX wieku oraz biografistyka edukacyjna.
- Polskie dziedzictwo pedagogiczne. Rozważania o ideach i instytucjach
- Z myślą o Niepodległej. Polska myśl pedagogiczna przełomu XIX i XX wieku i okresu międzywojennego
- "Przeciw marzycielstwu". Działalność edukacyjna Anastazji z Jełowickich Dzieduszyckiej (1842-1890)