Podstawy programowe kształcenia ogólnego (od)nowa? Raport z badania kompetencji społecznych i obywatelskich

autorzy:

Violetta Kopińska, Beata Przyborowska, Hanna Solarczyk-Szwec

redaktorzy: Hanna Solarczyk-Szwec

36,00 zł Najniższa cena z 30 dni: 36,00 zł

Wysyłamy w przeciągu 14 dni roboczych

szt

od 4,92 zł

Przekierowanie do ibuk.pl

Rok wydania:2021 Nr wydania:pierwsze Liczba stron:206 ISBN:978-83-231-4719-0 eISBN:978-83-231-4720-6 Format:158 x 228 mm DOI: https://doi.org/10.12775/978-83-231-4720-6

OPIS

Publikacja zawiera analizę aktualnie obowiązujących podstaw programowych kształcenia ogólnego dla wszystkich etapów kształcenia. Celem badań była identyfikacja i ocena kompetencji społecznych i obywatelskich pod kątem ich nowatorstwa, skuteczności i użyteczności. Wykonane analizy pozwalają sformułować zasadniczy wniosek, że w obrębie badanych kompetencji mamy do czynienia głównie z przekształceniami, które nie powodują jakościowej zmiany podstaw programowych kształcenia ogólnego w przedmiotowym zakresie. Zmiany mające charakter ilościowy nie przyczyniły się do przeobrażeń, które tworzą lepsze, skuteczniejsze warunki do działalności wychowawczej, dydaktycznej i organizacyjnej w zakresie rozwijania kompetencji społecznych i obywatelskich. Podstawa programowa kształcenia ogólnego promuje nieaktywne obywatelstwo oraz konserwatywną wizję państwa, społeczeństwa i jednostki.

„Wysoka świadomość Autorek ważności kompetencji społecznych i obywatelskich ma swoje odpowiedzialne przełożenie na jakość całego opracowania, od uwzględnienia płaszczyzny teoretycznej, przez znajomość podstaw prawnych i wyzwań stojących przed szkołą, tak w wymiarze idealnym – uwzględniającym trendy globalne (innowacyjność), jak i realnym – wskazującym ramy programowe polskiej szkoły, ale również możliwości i ograniczenia ich realizacji w specyficznym kontekście naszej edukacyjnej rzeczywistości”.

Z recenzji wydawniczej dr hab. Inetty Nowosad, prof. UZ

„Badanie podstaw programowych jako aktu określającego zarówno idee, zakres treści, jak i efekty kształcenia jest punktem wyjścia do oceny systemu edukacji. Badanie pokazuje nie tylko zaniedbane obszary edukacji, ale również demaskuje jej upolitycznienie i niebezpieczne próby budowania tożsamości z wykorzystaniem celów ekskluzywnych”.

Z recenzji wydawniczej prof. dr hab. Anny Wiłkomirskiej

SPIS TREŚCI

Wstęp / 9

Beata Przyborowska
Nowe podstawy programowe? O innowacjach i pseudoinnowacjach w edukacji / 15
1. Wprowadzenie / 15
2. Innowacyjność i kreatywność jako warunek rozwoju społeczeństwa / 17
3. Kategoryzacja jakościowa innowacji w edukacji / 21

Violetta Kopińska
Metodologia badań /27

Hanna Solarczyk-Szwec
Quo vadis? O rozwoju społecznym ucznia w świetle podstaw programowych kształcenia ogólnego / 43
1. Wprowadzenie / 43
2. Kompetencje społeczne i obywatelskie w wymaganiach ogólnych i szczegółowych – dane kontekstowe / 46
3. Normy rozwoju społecznego a kompetencje społeczne w podstawach programowych kształcenia ogólnego / 57
4. Podsumowanie i wnioski / 76

Iwona Murawska
Funkcje edukacji w dobie dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. Analiza na przykładzie podstaw programowych kształcenia ogólnego / 81
1. Wprowadzenie / 81
2. Szkoła: adaptacja do zmiany? / 82
3. Rzeczywistość społeczna a zmiana / 83
4. Funkcje edukacji: w służbie zmiany? 84
5. Edukacja szkolna w dobie przeciążenia informacyjnego / 93
6. Podsumowanie i wnioski / 95

Violetta Kopińska
Edukacja NIEobywateli i NIEobywatelek, czyli rzecz o (nie)umiejętnościach obywatelskich w podstawach programowych kształcenia ogólnego / 99
1. Wprowadzenie / 99
2. Metodologia / 102
3. Wyniki badań / 106
3.1. Wyniki ogólne / 106
3.2. Umiejętności związane z komunikowaniem się w sferze publicznej / 111
3.3. Umiejętności związane z partycypacyjnym podejmowaniem decyzji / 111
3.4. Umiejętności związane z zaangażowaniem społecznym / 112
3.5. Umiejętności związane z krytyczną oceną / 113
3.6. Umiejętności związane ze stosowaniem procedur i prawa / 114
4. Podsumowanie i wnioski / 115

Kinga Majchrzak-Ptak
Nowe (nie)przygotowanie do (nie)pamiętania wobec wyzwań aktywnej polityki historycznej. Analiza porównawcza podstaw programowych kształcenia ogólnego / 121
1. Wprowadzenie / 121
2. Rama teoretyczno-metodologiczna / 125
3. Wyniki badań / 130
4. Podsumowanie i wnioski / 169

Izabela Symonowicz-Jabłońska
(Nie)obecność umiejętności komunikacyjnych w świetle badań kompetencji społecznych i obywatelskich w podstawach programowych kształcenia ogólnego / 177
1. Wprowadzenie / 177
2. Charakterystyka badania / 180
3. Analiza i interpretacja / 182
4. Podsumowanie i wnioski / 192

Beata Przyborowska
(Nie)nowe wnioski z badań / 199

Recenzje

Autorzy

Violetta Kopińska

Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunkach pedagogika i prawo. Doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki. Pracuje na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół edukacji obywatelskiej, demokratycznej, prawnej, partycypacji obywatelskiej i uczniowskiej. Zajmuje się również problematyką sytuującą się na styku zagadnień prawnych i edukacyjnych, a zwłaszcza prawem oświatowym jako kontekstem funkcjonowania szkoły i praktyki edukacyjnej. Autorka ponad 50 publikacji naukowych.

Książki autora:

- Przegląd Badań Edukacyjnych, 34 (2021): Kobiety w edukacji, kobiety o edukacji
- Podstawy programowe kształcenia ogólnego (od)nowa? Raport z badania kompetencji społecznych i obywatelskich
- Przegląd Badań Edukacyjnych, 42 (1/2023): Women in Education. Women about Education)
- Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego. Analiza krytyczna
- Edukacja obywatelska w szkole. Krytyczna analiza dyskursu podręczników szkolnych

Beata Przyborowska

Profesor na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK w Toruniu. Pedagog – absolwentka Wydziału Humanistycznego UMK w Toruniu. Aktualnie prorektor ds. kształcenia UMK w Toruniu. W obszarze jej zainteresowań naukowych znajdują się: innowatyka pedagogiczna, pedagogika ogólna, teoria szkoły, teoria organizacji i zarządzania oświatą. Autorka ponad 100 publikacji naukowych. Najważniejsze jej prace naukowe to: Szkoły niepubliczne w Polsce – oczekiwania i rzeczywistość, (Toruń 1997); Struktury innowacyjne w kształceniu. Teoria – praktyka – rozwój, (Toruń 2003); Kultura organizacyjna oświaty w zmiennym otoczeniu (Olsztyn 2007); Pedagogika innowacyjności, między teorią a praktyką (2013). Jej pasją jest aktywność fizyczna: joga, biegi, rower i narty.

Książki autora:

- Intymność – rozwój – edukacja
- Podstawy programowe kształcenia ogólnego (od)nowa? Raport z badania kompetencji społecznych i obywatelskich
- Kategoria integralności w edukacji
- W zgodzie z naturą. Od integracji do integralności
- Wokół udanych inicjatyw edukacyjnych
- Pedagogika innowacyjności. Między teorią a praktyką
- Przegląd Badań Edukacyjnych, 12 (1/2011)

Hanna Solarczyk-Szwec

Pedagog, germanistka, profesor na Wydziale Nauk Pedagogicznych UMK specjalizująca się w edukacji całożyciowej i dorosłych. W nurcie badań biograficznych współautorka książek: Doświadczenia edukacyjne kobiet w Polsce i w Niemczech (Toruń 2001) oraz Elżbieta Zawacka 1909–2009 (Radom 2009); Elżbieta Zawacka. Pisma pedagogiczne (Radom 2009). Promotorka pracy magisterskiej Katarzyny Renaty Kowalskiej o Halinie Semenowicz w Szkole Wyższej im. Pawła Włodkowica w Płocku, która stała się inspiracją do zespołowego projektu badawczego nad biografią Haliny Semenowicz.

Książki autora:

- Edukacja ustawiczna w Niemczech w kontekście międzynarodowym
- Andragogika w Niemczech. Warunki rozwoju dyscypliny pedagogicznej
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 20/2013
- Inspiracje pedagogią freinetowską. Tom 1 - Studia, źródła, wspomnienia dedykowane Halinie Semenowicz
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 21/2014
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 22/2015
- Inspiracje pedagogią freinetowską. Tom 2 - Dzienniki Haliny Semenowicz - matki i obywatelki
- Wychowanie jednostki i wspólnoty do wartościowego życia. Tom 1
- Wychowanie jednostki i wspólnoty do wartościowego życia. Tom 2
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 23/2016
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 24/2017
- Kompetencje społeczne i obywatelskie w podstawach programowych kształcenia ogólnego. Analiza krytyczna
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 25/2018
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 26/2019
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 27/2020
- Podstawy programowe kształcenia ogólnego (od)nowa? Raport z badania kompetencji społecznych i obywatelskich
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 28/2021
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 29/2022
- Rocznik Andragogiczny. Andragogy Yearbook. 30/2023